حمیدرضا فرقانی
عارف معروف
راحله شهبازی
قباد عسگری
هادی استوان

بذور غلات گندم و جو از جمله مواد ضروری و اولیه غذای بشر بوده و از نظر اقتصادی دارای اهمیت ویژه ای هستند. مواد انباری و خصوصا بذور گیاهی همواره در معرض خطر حمله و خسارت آفات انباری بوده که زیان های کمی این گونه عوامل در بسیاری از کشورهای دنیا مورد مطالعه قرار گرفته و خسارت آنها در کشورهای گرمسیری بسیار سنگین تر بوده است. از آنجا که سلامت این بذور نقش مهمی در کشت آنها به منظور تولید محصول سالم با عملکرد بالا را ایفا می کند، لذا شناخت عوامل خسارت می تواند در مدیریت سلامت بذور بسیار حایز اهمیت باشد. این بررسی به شناسایی آفات انباری بذور گندم و جو بر روی ‮‭72‬ رقم در هفت استان مرکزی ایران پرداخت و مشخص گردید اکثر بذوری که کمتر از یک سال در انبار می مانند و سپس برای کشت به مزارع منتقل می شوند، فاقد آلودگی های جدی به آفات انباری بوده و فقط در چند مورد بر روی بقایای بذور سالیانه، آلودگی رویت شد. آفات مشاهده شده شامل‭: Sitophilus granarius ‬، ‭Tribolium custaneum‬، ‭Trogoderma granarium‬، ‭Sitophilus oryzae‬، ‭Tenebrio sp.‬، ‭Trogoderma variabile ‬، و چندین لارو از خانواده ‭Dermestidae ‬و دو حشره کامل از راسته ‭Coleoptera (‬که تاکنون مورد شناسایی قطعی قرار نگرفته اند)، بودند. لذا می توان نتیجه گرفت که خوشبختانه در انبارهای مناطق مرکزی ایران شامل: استان های مرکزی، تهران، البرز، اصفهان، قم، قزوین و سمنان، بعد از مرحله پروسس بذر، آفتی مشاهده نگردیده و در صورتی که مراحل آماده سازی و ضدعفونی بذر به نحو مطلوب انجام شود این بذور از نظر کشت برای سال آتی مناسب خواهند بود. ضمن این که رعایت نکات بهداشتی در انبار های بذور مطمینا می تواند نقش مهمی در سلامت و عملکرد بهینه محصولات داشته باشد.