مجتبی نساجی زواره - استادیار موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
باقر قرمز چشمه - استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

بررسی های انجام یافته از روند تغییرات دمای کره زمین در قرن گذشته توسط IPCC ، نشان می دهد که به واسطه پدیده تغییر اقلیم، دمای کره زمین در اکثر نقاط جهان در حال افزایش بوده است. اما الگوی نسبتا مشخصی مانند دما در مورد بارش وجود ندارد. بدین منظور برای بررسی روند تغییرات بارش در ناحیه شمال کشور با استفاده از سری های زمانی روزانه 13 شاخص بارندگی در 5 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک که دارای آمار بلند مدت بودند آنالیز گردیدند. پس از تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار RclimDex این شاخص های آماری در ایستگاه های مختلف مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج نشان داد در تمامی ایستگاه ها تعداد روزهای بارانی دارای روند کاهشی بود. به طور کلی در بیشتر ایستگاه های مورد مطالعه شاخص روزهای خشک متوالی ( CDD ) روند مثبت داشتند. بیشترین مقدار روند در بین تمامی ایستگاه ها متعلق به ایستگاه گرگان بود. همچنین شاخص شدت بارش در تمامی ایستگاه ها روند مثبتی را دارا بود. شاخص روزهای بیش از اندازه تر( R99p ) که دارای بارش سیل آسا می باشند روند افزایشی داشت. روند روزهای مرطوب متوالی ( CWD ) در بیشتر ایستگاه ها منفی و بیشترین روند منفی متعلق به ایستگاه گرگان بود. به طور کلی می تواننتیجه گرفت که روند منفی شاخص های بارش بیشترین تاثیر را در منطقه گرگان داشته است. بنابراین به منظور تقویت منابع آب زیر زمینی برای مصارف کشاورزی و کاهش اثرات ناشی از تغییر الگوی بارش و کاهش تبخیر و تعرق ناشی از افزایش دما در این منطقه، استحصال آب باران و تقویت منابع آب زیرزمینی به عنوان راهكار اساسی پیشنهاد می گردد.

روند، مقادیر حدی بارش، استحصال آب باران، ناحیه خزر