علی کمندی - دکتری زراعت از دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
محمد کافی - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
جعفر نباتی - عضو هیات علمی پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد

کاربرد برخی از مواد شیمیایی مانند تریازول ها می تواند در تخفیف تنش های محیطی ازجمله سرما موثر باشد. به همین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. غلظت های مختلف پاکلوبوترازول (۰، ۱۰، ۲۰ میلی گرم در لیتر) قبل از اعمال سرما در محیط ریشه روی گیاهچه های کوشیا تیمار شد و سپس گیاهان در شرایط کنترل شده در معرض دماهای یخ زدگی (۰، ۳-، ۶-، ۹-، ۱۲- و ۱۶- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. قبل از اعمال دماهای یخ زدگی قند محلول برگ، پرولین، فنل کل، رنگ دانه های فتوسنتزی و مهار فعالیت رادیکال DPPH(۱,۱-diphenyl-۲-picrylhydrazyl) اندازه گیری شد. پس از اعمال دماهای یخ زدگی پایداری غشاء سلولی از طریق اندازه گیری نشت الکترولیت ها و درجه حرارت کشنده برای ۵۰% نمونه ها بر اساس نشت الکترولیت ها (LT۵۰el) تعیین شد. درصد بقاء و رشد مجدد گیاهان نیز سه هفته پس از بازیابی گیاهان در شرایط طبیعی تعیین شد. نتایج نشان داد که با کاهش دما تا ۹- درجه سانتی گراد میزان نشت الکترولیت ها ثابت ماند و کاهش دما به ۱۲- درجه سانتی گراد موجب افزایش شدید نشت الکترولیت ها گردید. همچنین درصد بقاء نیز تا دمای ۹- درجه سانتی گراد تحت تاثیر قرار نگرفت ولی کاهش دما به ۱۲- درجه سانتی گراد موجب کاهش معنی دار آن گردید. کاربرد پاکلوبوترازول باعث افزایش میزان کلروفیل a و b، مهار فعالیت رادیکال DPPH و درصد بقاء شد ولی میزان پرولین، کربوهیدرات های محلول، فنل کل و میزان نشت الکترولیت ها را کاهش داد. برهمکنش دما و توده بر مجموع رنگ دانه ها حاکی از افزایش آن ها در توده بروجرد در غلظت ۲۰ میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول بود و میزان پرولین و کربوهیدرات ها در توده سبزوار و عدم کاربرد پاکلوبوترازول به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود. درمجموع کاربرد غلظت های ۱۰ و ۲۰ میلی گرم در لیتر پاکلوبوترازول در شرایط یخ زدگی از کاهش شدید درصد بقاء ممانعت کرد.

تریازول ها, درصد بقاء, کوشیا, نشت الکترولیت ها