نسیم غلامی رضوانی - دانش آموخته گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - استاد گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
محمد کافی - استاد گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی و پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد
جعفر نباتی - استادیار گروه بقولات، پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد

شناسایی ارقام متحمل به سرما ازجمله راهکارهای مناسب جهت موفقیت در کشت پاییزه عدس بشمار می آید، در همین راستا مطالعه ای به منظور بررسی تحمل سرمای در ۲۵۹ نمونه عدس در طی سال زراعی ۹۶-۱۳۹۵ در مشهد در قالب آزمون ارزیابی مقدماتی (آگمنت) انجام شد. در طول فصل رشد، مراحل فنولوژیک گیاهان و درصد بقاء تحت تاثیر سرمای زمستانه ثبت شد و در پایان فصل رشد، صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه اندازه گیری شد. حداقل دما ثبت شده در طول دوره رشد، ۱۳- درجه سانتی گراد بود. درصد بقای نمونه های عدس بین صفر تا ۱۰۰ درصد متغیر بود و بالاترین درصد بقاء (۱۰۰ درصد) و  بیشترین ارتفاع بوته (۵۳سانتی متر)، به ترتیب در MLC۱۳ و MLC۴۰۹ مشاهده شد. شش نمونه (MLC۴۲۴،MLC۲۸۶،MLC۴۰۹، MLC۳۰۳، MLC۳۳۴ و MLC۴۰۷) به عنوان نمونه های متحمل به یخ زدگی شناسایی شدند. بیشترین عملکرد دانه (۱۵۴، ۱۹۲، ۲۲۰، ۱۴۴، ۲۲۵ و ۲۶۴ گرم در مترمربع) در میان نمونه های متحمل به یخ زدگی به ترتیب در MLC۴۲۴، MLC۲۸۶، MLC۴۰۹، MLC۳۰۳، MLC۳۳۴ و MLC۴۰۷ مشاهده شد. همبستگی بالایی بین درصد بقاء، عملکرد و اجزای عملکرد وجود داشت. بر اساس نتایج، ارزیابی دقیق تر فرایندهای فیزیولوژیکی تحمل به تنش یخ زدگی در نمونه های عدس در شرایط کنترل شده و دستیابی به ژنوتیپ های متحمل به شرایط سرد زمستان ضروری است.

آگمنت, بقاء, تحمل به یخ زدگی, سرما, عملکرد