مصطفی اویسی - دانشگاه تهران
پرویز رضوانی مقدم - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مجید رستمی - دانشگاه ملایر- همدان
محمدعلی باغستانی - موسسه گیاهپزشکی کشور
مهدی نصیری محلاتی - دانشگاه فردوسی مشهد

تناوب زراعی یکی از روش های مدیریت علف های هرز است که به دلیل اعمال مدیریت های مختلف می تواند در تراکم و ترکیب گونه ای بانک بذر موثر باشد. در این تحقیق اثر تناوب زراعی بر ترکیب و تراکم گونه ای علف های هرز در سه سیستم تناوبی آیش – جو، ذرت – جو و کلزا – جو مورد بررسی قرار گرفت. در هر سه سیستم تناوبی، تغییرات بانک بذر از ابتدا به انتهای فصل کشت جو روند نزولی داشت. به نظر می رسد کنترل شیمیایی در طی فصل سبب این کاهش بوده است. سیستم تناوب آیش – جو با میانگین ۳۰۷ بذر در کیلوگرم خاک، دارای بیشترین تراکم جمعیت در بانک بذر و نیز بالاترین مقدار شاخص تنوع شانون (۸۴/.) بود. در مقابل، تناوب زراعی کلزا – جو از لحاظ تراکم بانک بذر کمترین مقدار (میانگین ۴۹ بذر در کیلوگرم خاک) و از نظر شاخص تنوع شانون (۷۷۵/.) حدواسط دو تناوب دیگر بود. تفاوت معنی دار در سطح ده درصد، بین اعداد محاسبه شده برای شاخص تنوع شانون اگرچه چشمگیر نبود ولی نشانگر تفاوت تنوع مزارع بود. نتایج این تحقیق نشان داد که سیستم تناوب زراعی کلزا – جو به دلیل تلفیق علف کش های خاص و احتمالا خصوصیات خاص بیولوژیکی و زراعی کلزا می تواند تا حد زیادی در کنترل و کاهش جمعیت بذور علف های هرز موثر باشد.