مریم محمود قیه بلاغی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد،
سیدحسین سیدی - استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

حریم؛ در معنای لغوی اکنونش، از پگاه دوران زندگی انسان مورد توجه قرارگرفته چه که به معنای خانم (همسر مرد) و یکی از دو سازه ی حیاتی برپایی و استمرار استواریستون کانون گرم محبت و عاطفه؛ خانواده می باشد. پژوهش حاضر در پی آن است که بهبررسی تغییر معنایی واژهی حریم در سه دوره ی زمانی؛ قبل از اسلام، دوره اسلامی و بعداز اسلام و روند دگردیسی معنایی آن بپردازد. بنابراین توجه خود را بر بیان مع نای لغوی واصطلاحی و معنای وضعی آن در کتابهای لغت و ریشه یابی آن و سپس جامه برداری ازگونه های معنایی مشتقات آن در آیات قرآن کریم (دوره اسلامی) و دوره ی قبل و بعد از اسلام عطف نموده و برای تحقق این هدف، مطالب تحت عنوان «معناشناسی تاریخی - توصیفی» و با روش پژوهشی «توصیفی - تحلیلی» بیان گردیده است. معنای لغوی واژه مورد پژوهش، کسی که حفظ حرمتش واجب، آن چه که مسش حرام باشد و لباس مخلوعاحرام کنندگان است. در دوره ی قبل از اسلام نیز معنای لغوی آن چیره گر بوده و در دورهی اسلامی بیشتر بر معنای حرامیت و... اطلاق می گردیده ولی در رابطه با استعمال این واژهدر قرآن کریم؛ خود واژه به عینه و با این ساخت صرفی به کار نرفته، بلکه مشتقات آن دریازده وجه معنایی استعمال گردید.

حریم، دگردیسی معنایی، مشتقات، معناشناسی تاریخی، معناشناسیتوصیفی