علی راحمی کاریزکی - ۱. استادیار،گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران.
قربانعلی رسام - ۲. دانشیار گروه زراعت، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان، ایران
کبری فرامرزی - ۳. دانش اموخته کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان، ایران
مریم السادات علویان پطرودی - ۴. دانشجوی دکتری زراعت- اکولوژی، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
نبی خلیلی اقدم - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مرزه گیاهی یک­ساله، از رده دولپه­ای­ها، تیرهLabiatae  ، جنس Satureja و گونه Hortensis  می­باشد که برای استخراج اسانس، اهداف دارویی و ادویه­ای کشت می­شود. به همین دلیل انتخاب روش مناسب جهت خشک ­کردن مرزه برای استحصال اسانس با کیفیت بالا ضروری است. این آزمایش با هدف بررسی تاثیر زمان برداشت و روش­های خشک­ کردن  بر صفات کمی و کیفی گیاه مرزه در سال ۱۳۹۶ انجام شد. در این آزمایش اثر زمان برداشت (شروع ­گلدهی، گلدهی ­کامل و بعد از گلدهی) و روش­های خشک ­کردن (خشک­ کردن با مایکروویو در توان­های ۹۰، ۱۸۰، ۳۶۰، ۶۰۰ و ۹۰۰ وات، در آون در دماهای ۴۵، ۶۰ و ۷۵ درجه سانتی­گراد و خشک ­کردن در سایه و آفتاب) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمایش در بررسی اثر زمان برداشت، بیشترین عملکرد تر و خشک در زمان بعد از گلدهی و کمترین عملکرد تر در زمان شروع­ گلدهی به­دست آمد. از بین سه زمان برداشت، مرحله بعد از گلدهی دارای بیشترین اسانس و کم­ترین میزان اسانس به قبل از گلدهی اختصاص یافت. درصد مهارکنندگی رادیکال­های آزاد با افزایش سن گیاه افزایش یافت. میزان فلاونوئیدها در زمان برداشت بعد از گلدهی، نسبت به شروع ­گلدهی و گلدهی کامل بیشتر بود. بیشترین میزان اسانس گیاه مرزه در روش خشک­ کردن در سایه و کمترین میزان برای مقدار اسانس در روش خشک ­کردن با آون در دمای ۶۰ و ۷۵ درجه سانتی­گراد با صفر گرم اسانس مشاهده شد. پس از روش خشک ­کردن در سایه، بیشترین مقدار اسانس گیاه مرزه در روش مایکروویو ۹۰ وات و در آفتاب به­دست آمد

مرزه, اسانس, روش خشک کردن, کمیت و کیفیت مرزه