محمد رضائی هابیل - سازمان نقشه برداری کشور
زانیار زندی باغچه مریم - سازمان نقشه برداری کشور

پراکنده رویی امروزه به عنوان یکی از مشکلات شهری در بسیاری از کشورها مطرح است. با توجه به ساختارهای متفاوت و ویژگی های گوناگون جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره دلایل پراکنده رویی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اگرچه بسیاری از شهرهای آن طی قرون گذشته گسترش کندی داشته اند ولی با افزایش تمایل مردم به شهر نشینی با پدیده پراکنده رویی روبرو بوده اند. پراکنده رویی شهری به عنوان یکی از مهم ترین چالش ها و موضوعات سیاست گذاری فضایی، به ویژه از نیمه دوم قرن بیستم در دستور کار حکومت های بسیاری از کشورها قرار گرفته است. در این پژوهش که با هدف شناسایی علل و پیشینه پراکنده رویی شهری سنندج و تاثیر مالکیت اراضی بر توسعه پراکنده و بی رویه در ناحیه منفصل شهری سنندج، و با روش توصیفی تحلیلی و از نوع توسعه ای صورت گرفت ابتدا سنجش میزان پراکنده رویی شهری در ناحیه منفصل شهری نایسر با استفاده از مدل AHP در محیط GIS بر اساس۳۱ معیار در مولفه های مختلف اجتماعی – اقتصادی، ارتباطی، عملکردی، محیطی و کالبدی فضایی صورت گرفته و نتایج حاصل از مدل در جدول SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج بیانگر پراکنده رویی در ۵۳ درصد بافت ناحیه نایسر است. در واقع بیش از نیمی از ساختار ناحیه نایسر بر اساس ساختار پراکنده شکل گرفته اند. بطوری که بیشترین رشد پراکنده و نا منظم شهری در اراضی با مالکیت دولتی شکل گرفته است و ۴۳ درصد از این اراضی به صورت پراکنده در حال رشد است. این در حالی است که ۲۵ درصد از اراضی کشاورزی در حال حاضر ساختاری پراکنده دارند و مابقی به صورت فشرده شکل گرفته اند.

توسعه شهری، رشد پراکنده شهری، مالکیت زمین ، سنندج، ناحیه منفصل نایسر