حسن نصراله زاده ساروی - رییس پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
مریم محتشم زاده - دانشگاه ساری
محمد خالصی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مریم نیازی - دانشگاه مازندران، دانشکده علوم دریایی

رسوبات ساحلی به عنوان نشانگرهای حساس جهت پایش آلودگی در مناطق ساحلی به کار می روند. عناصر فلزی در رسوبات سطحی از منابع طبیعی و انسان ساخت سرچشمه می گیرند. بنابراین در این مطالعه به منظور تعیین سهم منابع طبیعی و انسان ساخت فلزات مس، روی، سرب و کادمیم رسوبات سطحی دریای خزر، نمونه برداری فصلی در سال ۱۳۹۲ انجام شد. تعداد ۷۲ (با سه تکرار) نمونه رسوب از نیم خط های تنکابن و بندر امیراباد در اعماق ۵، ۱۰ و ۲۰ متر بوسیله ی نمونه بردار گرب ون وین جمع آوری گردید. نمونه ها با روش استخراج پی در پی غلظت کل فلزات، بخش های ناپایدار و پایدار نمونه ها هضم گردیدند و سپس غلظت فلزات بوسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که حداکثر و حداقل غلظت مس، روی، سرب و کادمیم در بخش ناپایدار به ترتیب (۳۱/۱۹- ۵۸/۰)، (۲۱/۴- ۸۳/۰)، (۸۶/۷- ۲۱/۴) و (۶۸/۰- ۳۱/۰) میکروگرم بر وزن ماده خشک و در بخش پایدار( ۳۳/۲۳- ۷۰/۴)، (۱۹/۷۹- ۸۸/۴)، (۸۴/۱۴-۰۶/۷) و (۴۶/۰- ۲۳/۰) میکروگرم بر گرم وزن ماده خشک به دست آمد. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد که درصد بخش ناپایدار فلز کادمیم برابر ۵۸/۵۸ درصد بوده که نشان دهنده ی بیشتر بودن سهم انسانی در توزیع این فلز می باشد. در حالیکه فلزات مس(%۱۴/۳۲)، روی(%۲۸/۴) و سرب(%۷۷/۳۵) دارای منشا طبیعی بودند.بنابراین میزان عناصر سمی سرب و کادمیم در بخش ناپایدار کمتر از حد استاندارد بوده و برای موجودات کفزی مشکلی را ایجاد نخواهد کرد.

استخراج پی در پی, دریای خزر, رسوبات, عناصر فلزی, سواحل ایران