محمد رضا میرزائی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
هادی محمودی - محقق بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند،
همایون کاظمی - مربی پژوهش بخش تحقیقات بیماری های گیاهی ، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
علی آذری نصرآباد - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند، ایران

استان خراسان جنوبی بزرگ­ترین تولید­کننده زرشک بی­دانه (.Berberis vulgaris L) در ایران و دنیا است. تولید و کیفیت این محصول تحت تاثیر بیماری­ های ناشی از بیمارگر­های زنده و غیر­زنده قرار می­گیرد. زنگ جاروئی زرشک، با عامل Puccinia arrhenatheri، از مهم­ترین بیماری­ های این درختچه در استان خراسان جنوبی است. آزمایشی دو ساله به منظور بررسی تاثیر چند قارچ­کش در کنترل بیماری زنگ جارویی شامل فالکن (تبوکونازول + تریادیمنول + اسپیروکسامین) با دوزهای ۰/۶ و ۱ در هزار، فولیکور ۱ و ۱/۵ در هزار، آمیستاراکسترا (آزوکسی استروبین + سیپروکونازول) ۰/۷۵ و ۱/۲ در هزار و تیلت با دوز ۰/۵ و ۱ در هزار در دو مکان در خراسان جنوبی، طی سالهای ۱۳۹۷و ۱۳۹۸، در زمان بروز علایم بیماری در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی انجام شد. بر اساس یافته­ های این پژوهش، تفاوت معنی­ داری بین تیمارهای مختلف و دوزهای قارچ­ کش ­ها نسبت به تیمار شاهد در کنترل بیماری وجود داشت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب، یک نوبت کاربرد قارچ­کش فولیکور به نسبت­های ۱ و ۱/۵ در هزار در زمان بروز علایم به عنوان موثرترین قارچ­کش در کنترل بیماری تعیین شد. بالاترین میزان شدت بیماری مربوط به تیمار شاهد و اثر تیمارهای قارچ کش در کاهش شدت بیماری به ترتیب شامل فولیکور با دوز ۱ در هزار، فولیکور (به میزان ۱/۵ در هزار)، فالکن (به میزان ۰/۶ در هزار)، آمیستاراکسترا (به میزان ۱/۵ در هزار)، آمیستاراکسترا (به میزان ۰/۷۵در هزار)، فالکن (به میزان ۱ در هزار)، تیلت (به میزان ۰/۵ در هزار) بود. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر و آزمایش ­های مزرعه ­ای، کاربرد فولیکور (۱ در هزار) یا فالکن (۰/۶ در هزار) در زمان بروز علایم به منظور کنترل موثر علیه بیماری و کاربرد تناوبی این دو قارچ­ کش با یکدیگر یا با تیلت (۱ در هزار) جهت جلوگیری از بروز مقاومت نسبت به بیمارگر توصیه می­ شود. ضمن این­که کاربرد فولیکور به نسبت های ۱ و ۱/۵ در هزار و آمیستاراکسترا با دوز ۰/۷۵در هزار، در زمان بروز علایم، نیز به عنوان موثرترین تیمارها در کاهش تعداد جاروک تعیین شدند.

بیماری, قارچ کش, Berberis vulgaris