ویلما بایرام زاده - دانشیار، گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران
المیرا مرتضوی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران
محمدحسین داوودی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات آب و خاک، سازمان پژوهش های، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
شقایق خیری - استادیار، گروه مدیریت کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران
سیدخسرو حسین اشرفی - استادیار، گروه صنایع چوب و کاغذ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران

هدف از پژوهش پیش رو، ارزیابی پایداری اثرات منفی نانوذره نقره در خاک بر ویژگی های جوانه زنی و رویشی بذر کاج جنگلی (Pinus sylvestris) بود. برای رسیدن به این هدف، آزمایشی به صورت فاکتوریل با سه تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل غلظت های مختلف نانوذرات نقره در خاک و بازه های زمانی مختلف کاشت بذرهای کاج جنگلی پس از آمیخته کردن خاک با نانوذرات نقره بودند. اثر نانوذره بر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، زی توده خشک و طول گیاهچه در زمان های کاشت متفاوت بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نانوذرات نقره، ویژگی های رویشی در همه بازه­ های زمانی کاهش معنی داری یافت. تیمار ۱۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک نانوذرات نقره دارای بیشترین کاهش در صفات مورد ارزیابی در همه بازه های زمانی مورد مطالعه بود. همچنین، آثار بازدارندگی نانوذره نقره از غلظت ۲۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک آغاز شد. این موضوع بیانگر حساس بودن کاج جنگلی به نانوذرات نقره است. هرچند بر اساس نتایج به دست آمده، با گذشت زمان حساسیت صفات مورد مطالعه به حضور نانوذرات در خاک کاهش می یافت، اما ازبین نمی رفت. بنابراین، به نظر می ­رسد نقره در خاک مورد مطالعه پویا بود، هرچند با گذشت زمان تحرک و پویایی آن کم شده بود. این موضوع از نظر محیط زیستی دارای اهمیت است و ضرورت مطالعه رفتار محیط زیستی این عنصر را در محیط های مختلف و در مورد گونه های چوبی مختلف ضروری می­ سازد.

درصد جوانه زنی, سرعت جوانه زنی, طول گیاهچه, زی توده خشک, گونه های چوبی