حسین بتولی - دانشیار پژوهش، باغ گیاه شناسی کاشان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

منطقه ویشنگ، که بخشی از منطقه حفاظت­شده  برزک - قمصر می باشد، در جنوب غربی کاشان و در ارتفاعات مرکزی رشته کوه کرکس قرار دارد. دامنه ارتفاعی این منطقه، بین ۱۶۰۰ تا ۳۵۸۸ متر از سطح دریا در نوسان است. به دلیل تنوع ارتفاعی گسترده و شرایط فیزیوگرافی ویژه، رویشگاه­های گیاهی متنوع و زیستگاه­های جانوری منحصربه­فردی را در خود جای داده است. مهم­ترین رویشگاه­های گیاهی منطقه بر اساس ویژگی­های فیزیوگرافی آن شامل: گیاهان صخره­روی، واریزه­ای، ماندابی، مسیل­ها و بستر رودخانه­ها و نواحی دست­خورده بودند. افزون براین ریختارهای گیاهی منطقه بر اساس روش فیزیونومی که دارای رستنی­های ویژه می­باشند، عبارتند از: بالشتکی- خاردار، استپ درمنه­زار، درختچه­زار و درختان. دو گیاه دارویی پرمصرف Thymus carmanicus Jalas و Dracocephalum kotschyi Boiss. هر ساله توسط افراد بومی از عرصه رویشگاه­های طبیعی واقع در ارتفاعات ویشنگ به­منظور فرآوری در کارگاه­های گلاب­گیری سنتی جمع­آوری می­شوند. رویشگاه­های تخریب یافته توام با گیاهان خاردار، غیرخوشخوراک و سمی در محل اتراق دام­ها که عموما در نواحی نسبتا هموار حاشیه دره­های ویشنگ و دربریو واقع شده­اند، بوجود آمده­اند. در دامنه اراضی شیب­دار ارتفاعات منطقه حفاظت­شده، انواع رستنی­های کامفیت بالشتکی رویش یافته که نقش مهمی در تثبیت و حفاظت خاک نواحی شیب­دار دارند. این منطقه حفاظت­شده، پناهگاه برخی از گونه­های جانوری نادر نظیر گربه پالاس و پایکا می­باشد. ذخایر ژنتیکی گیاهی ارتفاعات ویشنگ به­دلیل شرایط بوم­شناسی ویژه، نیاز به مدیریت و برنامه­ریزی مدون برای حفاظت دارد.

استپ درمنه­ زار, کاشان, ویشنگ, برزک, رویشگاه