یاسر حامدنیا - دانشجوی دکتری، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران
محمدرضا قائمقامیان - استاد، پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران

آیین نامه های طراحی لرزه ­ای ساختمان ها در ایران (استاندارد ۲۸۰۰) در پی تامین حاشیه ایمنی مطلوب در عملکرد سازه های طراحی شده می باشد. ویرایش های مختلف آیین نامه طراحی لرزه­ای ساختمان ها در برابر زلزله ایران با رویکرد تحلیل طیف های پاسخ حاصل از شتاب نگاشت ها و مقیاس سازی نسبت به شتاب پاسخ طیفی در دوره تناوب صفر ثانیه (PGA)، طیف­ های طراحی برحسب نوع خاک را ارائه نموده است. در ارائه این طیف ها، هدف تامین حاشیه ایمنی بوده است، ولی عملا تامین حاشیه ایمنی به صورت کیفی لحاظ شده و به صورت کمی قابل تعیین نمی­ باشد. به منظور بررسی دقت طیف های ارائه شده در استاندارد ۲۸۰۰، در یک مطالعه موردی، طیف­ های خطر یکنواخت برای گستره شهر تهران با طیف های پیشنهادی در استاندارد ۲۸۰۰ برحسب انواع خاک (I تاIV) مقایسه شده است. بدین منظور، شهر تهران به ۶۳۲ نقطه در یک شبکه ۱ در ۱ کیلومتر تقسیم شده و به کمک تحلیل خطر احتمالاتی، منحنی های خطر به همراه مقادیر شتاب طیفی۲  برای دوره تناوب های مختلف و برحسب نوع خاک در هر نقطه محاسبه شده است. سپس میانگین طیف های نقاط مختاف با خاک یکسان به عنوان طیف طرح نماینده آن نوع خاک با طیف های پیشنهادی در استاندارد ۲۸۰۰ مقایسه شده است. بر اساس نتایج حاصل، شتاب­های طیفی آیین نامه برای خاک های نوع I و II به ویژه در دوره تناوب های بالاتر از ۰/۵ ثانیه مقادیر بالاتری را نسبت به طیف های خطر یکنواخت محاسبه شده با ۱۰% احتمال وقوع در ۵۰ سال را نشان می­ دهد. علاوه بر این برای خاک های نوع III و IV مقادیر شتاب ­های طیفی آیین نامه در دوره تناوب های زیر ۵/۰ ثانیه تقریبا معادل مقادیر طیف های خطر بوده و برای دوره تناوب های بالاتر از ۰/۵ ثانیه مجددا طیف های طراحی مقادیر بالاتری را نسبت به طیف های خطر یکنواخت ارائه می­ نماید.

استاندارد ۲۸۰۰, تحلیل خطر احتمالاتی تهران, طیف خطر یکنواخت, طیف پاسخ طراحی