علیرضا رضوانی - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
مجید یزدانی - استادیار گروه معماری، موسسه آموزش عالی خاوران، مشهد، ایران.

آموزش و حوزه تعلیم و تربیت تحتتاثیر نظریه های روانشناسی و یادگیری، تحولات چشمگیری را تجربه کرده است، به طوریکه توجه به فرایندهای درونی در یادگیری، بستر پرداختن به موضوعاتی چون «مباحثه» را فراهم می کند. پژوهش حاضر، با هدف شناسایی مولفه های مهارت مباحثه در قالب شاخصها، اهداف و ابعاد و نحوه بهره گیری از آنها در آموزش طراحی معماری انجام شد. راهبرد پژوهش حاضر از نوع کیفی و جهت تحلیل داده ها از روش های فراترکیب و تحلیل محتوا به صورت متوالی استفاده شده است. نتایج کدگذاری داده های اسنادی و مصاحبهها در نرم افزار NVIVO نشان می دهند مولفه های مهارت مباحثه، شامل ۹ شاخص، ۳ هدف و ۲ بعد هستند. شاخصها شامل: «مباحثه مشارکتی»، «مباحثه سازنده گرا»، «ارتباط مباحثه و کارکرد حافظه»، «پیوند مباحثه و مهارت بیان دقیق»، «نقش مباحثه در فعالیت های حرفهای»، «مباحثه به عنوان آزمون شفاهی»، «مباحثه به عنوان زبان طراحی»، «مباحثه به عنوان جنبه تعاملی فرایند طراحی» و «مباحثه به عنوان آزمون بصری» هستند. هدف از انجام مباحثه دارای سه علت اساسی است: اول خبررسانی، دوم قانع کردن و سوم حل مسئله. در نهایت به علت خاص و منحصربه فرد بودن حس بصری در رشته معماری، اگر از دو بعد «مباحثه شفاهی» و «مباحثه بصری» در آموزش طراحی معماری به صورت همزمان و بر مبنای راهکارهای آموزشی ارائه شده استفاده شود، علاوه بر جذابیت یادگیری و مزایای شناختی بالقوه آن، زمینه های موثری از توسعه یادگیری را باعث میشود.

مباحثه, آموزش معماری, فرایند یادگیری, محیط های یادگیری, طراحی معماری