مهدی جهانبخش پورجباری - دانشجوی دکتری اقتصاد، گروه اقتصاد،واحد دهاقان،دانشگاه آزاد اسلامی،دهاقان،ایران
فرزاد کریمی - دانشیار اقتصاد بین الملل،گروه مدیرست،واحد مبارکه،دانشگاه آزاد اسلامی،مبارکه،ایران
مصطفی رجبی - استادیار اقتصاد ،گروه اقتصاد،واحد خمینی شهر،دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر،ایران

ریسک های کشوری باعث کاهش مداوم تجارت بین المللی می شود. یکی از حلقه های مفقوده در حوزه مطالعاتی در زمینه الگوهای تجارت بین المللی کشورهای اسلامی فقدان مطالعه منسجم در زمینه بررسی تاثیر ریسک کشوری و هریک از مولفه های آن بر الگوهای تجارت درون گروهی این کشورها است. هدف اصلی مطالعه حاضر ارزیابی تاثیر ریسک اقتصادی، مالی و سیاسی بر صادرات صنعتی درون گروهی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (OIC) است. این مطالعه الگوهای صادرات درون گروهی این دسته از کشورها را از منظر مدل جاذبه و به روش حداکثر درست نمایی شبه پواسن نما (PPML) طی دوره ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۱ مورد بررسی قرار می دهد. نتایج نشان می دهد الگوی صادرات درون گروهی کالاهای صنعتی کشورهای عضو OIC  متاثر از اندازه بازار و ریسک سیاسی و مالی کشورهای مبدا و مقصد، نرخ ارز واقعی، مسافت و مرز مشترک و  ریسک اقتصادی کشورهای مقصد است. در این میان متغیر ریسک سیاسی در مقایسه با سایر مولفه های تعیین کننده ریسک کشوری به طور قابل توجهی بر الگوی صادرات صنعتی درون گروهی کشورهای عضو سازمان تاثیر منفی می گذارد. تاثیر ریسک اقتصادی فقط برای مقاصد صادراتی منفی ارزیابی می شود ولی تاثیر ریسک مالی برای صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای صنعتی کشورهای عضو داری تاثیر مثبت می باشد. این مطالعه پیشنهاد می کند کشورهای عضو سازمان، به نقش ریسک کشوری به ویژه ریسک سیاسی در شکل گیری الگوهای صادرات صنعتی درون گروهی توجه بیشتری داشته باشند. لذا افزایش توانمندی های نهادی مرتبط با اعتبار صادرات، بازنگری الگوهای ارزیابی ریسک و چگونگی مدیریت آن یک موضوع کلیدی در همکاری های منطقه ای است.

صادرات صنعتی درون گروهی / کشورهای OIC / ریسک اقتصادی / ریسک مالی /, ریسک سیاسی / ریسک کشوری