ناهید معرف زاده - استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه.
هادی خاطری - استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه.

بیماری های گیاهی نقش عمده و تاثیرگذاری بر کشاورزی داشته و با کاهش عملکرد سالانه محصول و کاهش تولید جهانی غذا، امنیت غذایی و اقتصادهای منطقه ای را تحت تاثیر قرار می دهند. تغییرات اقلیمی نه تنها در اکوسیستم های طبیعی و کشاورزی بر گیاهان تاثیر می گذارند، بلکه بر تعامل آنها با بیمارگرها و پراکنش ، بروز و شدت بیماری های گیاهی اثر دارند. طبق نتیجه گیری های کلی حاصل از دادهها و مدلهای مشاهده ای ، در میان متغیرهای اقلیمی ،معمولا دما مهمترین عامل تعیین کننده خطر بیماری است . دما از طریق اثر بر گیاه میزبان و بیمارگر و تعاملات میان این دو، اثرات بالقوه ی بسیاری بر بیماری های گیاهی و توسعه آنها در گیاه دارد. دما می تواند فیزیولوژی و مقاومت میزبان را تغییر داده و بر بروز بیماری های گیاهی اثر بگذارد. دما مراحل مختلف چرخه آلودگی ، نرخ رشد و پویایی و فراوانی جمعیت ، توان تهاجمی و گستره جغرافیایی بیمارگرها و وقوع بیماری و توسعه اپیدمی را تحت تاثیر قرار می دهد. استراتژی های مدیریت بیماری های گیاهی نیز به متغیرهای اقلیمی از جمله دما وابسته اند. درک اینکه چگونه تغییرات اقلیمی ناشی از افزایش دما بر بیماری های گیاهی تاثیر می گذارد، برای حفظ یا بهبود تولید و امنیت مواد غذایی و انجام اقدامات لازم جهت کاهش اثرات مضر آن، بسیار مهم است . در مقاله مروری حاضر به چگونگی اثر دما به عنوان یکی از متغیرهای اصلی تغییر اقلیم بر گیاه میزبان، بیمارگر، تعاملات میان گیاه-بیمارگر و وقوع و شدت بیماری های گیاهی و نیز تاثیر جمعی آنها بر رشد و تولید محصول اشاره گردیده است .

امنیت غذایی ، بیمارگر گیاهی ، تعامل گیاه-بیمارگر، مدیریت بیماری ، مقاومت میزبان