پریسا محمدزاده - کارشناس ارشد برنامه ریزی آموزشی - کارشناس ارشد فرش گرایش رنگرزی و مواد اولیه، ایران، تبریز، کارشناس رسمی دادگستری

دستبافته ها با توجه به ماهیت تولید و کاربردش در فرهنگ ایران طی گذر زمان چه به صورت فیزیکی و چه فرهنگی، اقتصادی ردپای اندکی باقی گذاشته است لذا برای پژوهش در این حوزه نیاز به منابع مختلفی است. ضرب المثل ها به عنوان بخشی از ادبیات غیر رسمی و شفاهی می تواند یکی از منابع که اندوخته ذهنی مدرسه نرفته ها درنظر گرفت. این پژوهش نظری تلاش دارد با استفاده از منابع مکتوب و در دسترس ضرب المثل های ترکی به بازنمایی و چگونگی توصیف دستبافته ها و اهمیت کاربرد آن با توجه به معنای ضرب المثل ارتباط دهد. از آنجایی که تمثیل ها اهداف آموزشی و پرورشی غیر مستقیم دارند لذا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نوع دستبافته از حیث کاربرد و مواد اولیه با هویت کلامی و نمادین ضرب المثل ها در زبان ترکی است. پس از بازخوانی، ضرب المثل ها در ۵ گروه رنگرزی، بافت و نقشه، دستبافته و مقیاس اندازه گیری گردآوری و دسته بندی گردید. نتایج نشان می دهد ارتباط مستقیمی بین هدف و معنی نمادین ضرب المثل ها با کاربرد آنها در جمله وجود دارد. جنس و مصالح و تکنیک بافت دستبافته ها گاه برای نشان دادن برخی خصایص اخلاقی و گاهی جهت آگاه سازی اخلاقی استفاده شده و در برخی ضرب المثل ها از نوع کاربرد آن برای تذکر و آموزش فضایل اخلاقی بهره جسته شده است. نتایج نمایانگر بیشترین بسامد دستبافته توربا و چووال(کیسه ها)، کمترین قالی و پالان و برابری تکرار در گلیم، حصیر، پالاس در ضرب المثل های زبان ترکی است.

زبان ترکی، ضرب المثل، دست بافته ها، هویت نمادین، بازنمایی