سمیه قلیزاده - کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تبریز، ایران.
اکبر رضایی - استاد، گروه آموزشی روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
علی جلیلی - استادیار، گروه آموزشی روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
زهرا حیران سنگستانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آموزشی روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

از متغیرهایی که می تواند زمینه رشد و پیشرفت دانش آموزان را فراهم نماید کارکرد حل مسئله خلاقانه و نشاط ذهنی است. توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه از روش هایی است که به نظر می رسد می تواند در این متغیرها تاثیرگذار باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه در ارتقای کارکرد حل مسئله خلاقانه و نشاط ذهنی در نوجوانان پسر دوره دوم مدارس استعدادهای درخشان شهر تبریز انجام شد. در این مطالعه شبه تجربی، جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر دوره دوم مدارس استعدادهای درخشان شهر تبریز بود. ۳۰ نفر از این دانش آموزان به شیوه ی در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵ نفری) و کنترل (۱۵ نفری) قرار گرفتند. همه آزمودنی ها قبل از آغاز آموزش و پس از آن، «پرسشنامه حل مسئله هپنر و پترسن (۱۹۸۲)» و «پرسشنامه نشاط ذهنی ریان و فردریک (۱۹۹۷)» را تکمیل کردند. برای گروه مداخله ۱۶ جلسه آموزش نرم افزار شناختی کاپیتان لاگ اعمال شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین نمره کارکرد حل مسئله خلاقانه و نشاط ذهنی دانش آموزان در گروه آموزش توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه در مرحله پس آزمون نسبت به گروه کنترل افزایش یافته است (۰۵/۰ > P). نتایج نشان داد که آموزش توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه در ارتقای کارکرد حل مسئله خلاقانه و نشاط ذهنی در نوجوانان پسر دوره دوم مدارس استعدادهای درخشان شهر تبریز موثر است.

توان بخشی شناختی، حل مسئله خلاقانه، نشاط ذهنی، استعدادهای درخشان