کاظم دهقانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد
محمد غفوری - استاد گروه زمین شناسی مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد
غلامرضا لشکری پور - استاد گروه زمین شناسی مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی دقیق رفتار مهندسی پروژه هایی نظیر سد و تونل، شناخت ویژگی های مهندسی توده سنگ های ساختگاه از جمله کیفیت توده سنگ، ضروری به نظر می رسد. یکی از روشهای رایج بررسی کیفیت توده سنگ ها طبقه بندی مهندسی آنهاست. با طبقه بندی توده سنگ های مسیر تونل، می توان اقدامات لازم را برای طراحی و نگهداری آنها فراهم نمود. بدین منظور تونل انحراف آب سد حاجیلرچای با توجه به اطلاعات حاصل از گمانه های اکتشافی، ویژگی های سنگ شناسی، بررسی ناپیوستگی ها، گسل ها وسطح آب زیرزمینی به چهار زون مشابه تقسیم بندی گردید. پارامترهای مهندسی نظیر مقاومت تراکمی تک محوری سنگ(UCS)، شاخص کیفی سنگ (RQD) برای هر کدام از زون ها و همچنین ویژگی های مهندسی کل ناپیوستگی های مسیر تونل مورد بررسی قرار گرفت. براساس این اطلاعات طبقه بندی های ژئومکانیکی(RMR) و شاخص کیفی تونل سازی (Q) انجام گرفته است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که توده سنگ های دربرگیرنده تونل انحراف آب در زون های 1 و 2 از لحاط طبقه بندی RMR در رده سنگ های متوسط ولی توده سنگ های موجود در زون 3 و 4 در رده سنگ های ضعیف قرار می گیرند. همچنین در رده بندی بر اساس سیستم Q توده سنگ های دربرگیرنده تونل در زون های 1، 2 و 3 در رده سنگ های ضعیف ولی توده سنگ ها موجود در زون 4 در رده سنگ های خیلی ضعیف قرار می گیرند.

توده سنگ، تونل انحراف، طبقه بندی RMR، طبقه بندی Q