ملیکا ناظمی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه بیولوژی دریا، تهران، ایران.
عباسعلی مطلبی - موسسه تحقیقات شیلات ایران، تهران، ایران.
شهلا جمیلی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه بیولوژی دریا، تهران، ایران.
پرگل قوام مصطفوی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه بیولوژی دریا، تهران، ایران.

اسفنج ها ساده ترین و قدیمی ترین جانداران پرسلولی می باشند. این موجودات فاقد هر گونه ساختار دفاعی مکانیکی هستندبنابراین برای حفظ بقا، در طی سالیان متمادی توانایی تولید متابولیت های ثانویه ی خود را به عنوان عامل دفاعی شیمیایی تکامل بخشیده اند. یکی از مهمترین کاربردهای متابولیت های ثانویه ی اسفنج ها، استفاده از ترکیبات شیمیایی با خواص بیولوژیک به عنوان دارو می باشد. در این تحقیق نمونه ای از اسفنج با نام علمی . Ircina spp. در ماه های دی و مرداد مورخ 31 تا 31 دی ماه سال 98 و 31 تا 31 مرداد ماه سال 89 از عمق 31 تا 09 متری جزیره کیش محدود اسلکه قدیمی توسط غواصی جمع آوری شد. به منظور بررسی ترکیبات طبیعی غیر قطبی و نیمه قطبی عصاره دی اتیل اتری تهیه شد و به دستگاه های GC/MS تزریق شد. سپس به منظور بررسی خواص بیولوژیک اثرات سیتوتوکسیک مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی خواص سیتوتوکسیک عصاره های متانولی و دی اتیل اتری با استفاده از آزمون XTT روی سلول های سرطانی اپیدرمویید دهان انسان ) KB/ C152 ( و لنفوسیتی ) HUT-78/ C185 انجام گردید، همان طور که نتایج نشان می دهد عصاره دی اتیل اتری فصل زمستان دارای اثرات ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد50 IC برابر g/ml 101 ، متانولی فصل زمستان g/ml 113 و عصاره دی اتیل اتری فصل تابستان دارای اثرات ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد 50 IC برابر g/ml 199 ، متانولی فصل تابستان μ g/ml 319 و اثر ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد 50 IC ترکیب تجاری سیتوتوکسیک سیکلوسپورین برابر g/ml 071 روی سلول های لنفوسیتی می باشد. عصاره دی اتیل اتری فصل زمستان دارای اثرات ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد 50 IC برابر g/ml μ 450 ، متانولی فصل زمستان g/ml μ 400 و اثر ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد50 IC ، عصاره دی اتیل اتری تابستان دارای اثرات ممانعت کنندگی از رشد پنجاه درصد 50 IC برابر g/ml 300 ، متانولی فصل زمستان μ g/ml 309 و ترکیب تجاری سیتوتوکسیک سیکلوسپورین برابر g/ml μ 135 روی سلول های اپیدرمویید دهان انسان می باشد.

اسفنج، خواص بیولوژیک، جزیره کیش، خلیج فارس