سیدمصیب افتخاری - دانشجوی پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی شاخص پژوه
محسن اعتمادی - استادیار پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی شاخص پژوه
سیدمحمود حسینی - استاد پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی شاخص پژوه

کشور عزیزمان باتوجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژیک، دارای ویژگیها و عوامل متعددی است که در سطح جهانی حساسیتهایی را متوجه خود ساخته و همچنین قرار گیری کشور در معرض بلایای طبیعی، خصوصاً زلزله و ایجاد بحران های متعدد، ضرورت ایجاد آمادگی پیش از بحران و مدیریت مناسب در زمان بحران بسیار حائز اهمیت است. پدافند غیر عامل، به دفاعی گفته می شود که متکی بر تسلیحات نظامی نبوده و با اجرای آن می توان از وارد شدن خسارات مالی و جانی جلوگیری نمود . به عبارت بهتر، هر اقدام غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمانها، تأسیسات ،تجهیزات، اسناد و شریانهای کشور و همچنین تسهیل مدیریت بحران در مقابل عملیات دشمن یا بلایای طبیعی مانند زلزله گردد را پدافند غیر عامل می نامند. در این مقاله پس از بیان تفصیلی موارد یاد شده، ضمن اشاره به تعریف پدافند غیرعامل به تاریخچه، خط مشی، اصول، ضرورت ها، عرصه و هدف آن در برابر زلزله اشارتی را نیز داشته و در ادامه باتوجه به اهمیت شریانهای حیاتی و نقش آن در تداوم حیات جامعه به تعریف این سیستم و تقسیم بندی آن پرداخته و جایگاه فنی این مهم را مورد بررسی قرار داده و در پایان برای بکارگیری اصول و اقدامات لازم پدافند غیر عامل در شریانهای حیاتی پیشنهاداتی ارائه می شود.

پدافند غیر عامل، مدیریت بحران، شریان های حیاتی، زلزله