سمیه صادقی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد
مجید عزیزی - استاد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد- نویسنده مسئول
حسین آرویی - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدرضا جوهرچی - آموزشیار ، عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم گیاهی،دانشگاه فردوسی مشهد

در سال های اخیر آگاهی از اثرات سوء استفاده از علف کش ها محققین را بر آن داشته است که تلاش های متعددی را جهت یافتن جایگزینی مناسب برای علف کش های شیمیایی انجام دهند و استفاده از ترکیبات طبیعی گیاهی یکی از این جایگزین هاست. محققین پیشنهاد کرده اند که ترکیبات دگرآسیب به علت اینکه منشاء طبیعی دارند نه تنها از نظر زیستی قابل تجزیه بوده، بلکه به علت نیمه عمر پایین، آلودگی کمتری در مقایسه با علف کش های شیمیایی ایجاد می کنند. بنابراین دگرآسیبی به عنوان یک استراتژی، مصرف علف کش های شیمیایی را در خاک کاهش داده و علفکش های زیستی را جایگزین آنها می سازد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی گیاهان دگرآسیب، خصوصاً گیاهان معطر و دارویی با توجه به شرایط طبیعی فنولوژی گیاه و تعیین قدرت بازدارندگی آنها با استفاده از بررسی جوانه زنی در شرایط آزمایشگاهی می باشد. بدین منظور از دو روش جدید تعیین خاصیت آللوپاتی به نام دیش پک و ساندویچ استفاده گردید. روش دیش پک برای تشخیص ترکیبات آللوپات فرار و روش ساندویچ برای ترکیبات اللوپات غیر فرار مورد استفاده قرار می گیرد. در این راستا تعداد 20 گیاه دارویی و معطر با هر دو روش فوق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین گیاهان مورد بررسی Salvia ceratophylla و Salvia aethiopis در روش دیش پک و Perovskia abrotanoides و Hypericum helianthemoides به روش ساندویچ دارای بیشترین اثرات بازدارندگی بر روی ریشه چه و هیپوکوتیل کاهو بودند. این نتایج می تواند معیاری برای استفاده بیشتر از ترکیبات طبیعی گیاهان دارویی در کنترل علفهای هرز در راستای کاهش استفاده از سموم و علف کش های خطرناک باشد.

گیاهان دارویی و معطر، خاصی آللوپاتی، روش دیش پک، روش ساندویچ، کشت ارگانیک