حسین رنجبرمارچوبه - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه بیرجند
مهدی جهانی - استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
مهدی نصراصفهانی - دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، بخش تحقیقات گیاه پزشکی

جو بانام علمیL. Hodeum vulgare از خانواده گرامینه و یکی از غلات مهم است. در ایران، ازنظر سطح زیر کشت در رتبه دوم، پس از گندم قرار دارد. در چند سال اخیر، در استان اصفهان به دلیل تغییرات اقلیمی آب و هوایی بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه در اثر عوامل قارچی گوناگون به وقوع پیوسته است. لذا، بررسی و شناسایی عوامل بیماری امری اجتناب پذیر بود که در این تحقیق طی سال های 95-1394 به آن پرداخته شده است. پس از ضدعفونی سطحی نمونه ها، قطعاتی از بافت های ریشه، میان گره، زیر طوقه، طوقه و پایین ساقه که دارای پوسیدگی بودند، روی محیط کشت PDA کشت داده شدند و تحت شرایط استاندارد نگه داری گردیدند. از بافت های آلوده، تعدادی جدایه به دست آمده که با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی و بر اساس خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی در گونه های Phythophthora nicotianae، Fusarium semitectum، F.culmorum، F.solani، F.moniliform، Bipolaris sorokiniana و Gaeumannomyces graminis var. tritici. جای گرفتند. پس ازآن، آزمون بیماری زایی بر روی 5 رقم جو شامل یوسف، بهرخ، نیک، فجر 30 و D10 در شرایط گلخانه انجام گرفت، نتایج آزمایش نشان داد که همگی این عوامل روی ارقام جو بیماری زا هستند. ولی گونه های F.solani، G. g var. tritici، P. nicotianae، B. sorokiniana، F. semitectum و F. culmorum به ترتیب، دارای شدت بیماری زایی 1/12، 4/22، 1/24، 2/28، 6/43 و 1/52 بودند که بیشترین بیماری زایی را داشتند. هم چنین، نتایج بررسی آزمایش های بیماری زایی فوق نشان داد که همه قارچ ها توانایی ایجاد علایم بیماری را داشتند، ولی زمان ایجاد علایم و شدت آن ها متفاوت بود.

اصفهان، پوسیدگی، جو، ریشه، طوقه