علیرضا کوچکی - استاددانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - استاددانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
رضا دیهیم فرد - دانشجوی سابق دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد و استادیار گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی
رضا میرزایی تالارپشتی - دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور ارزیابی رقابت در سیستم کشت مخلوط ذرت- لوبیا، آزمایش مزرعه ای جهت ارزیابی برخی از شاخص های رقابتی و نیز کارایی طراحی گردید. تیمارهای آزمایشی نسبت های مختلف کاشت ذرت و لوبیا شامل 50:50، 50:100، 50:150، 100:50، 100:100، 100:150، 150:50، 150:100 (لوبیا:ذرت) و نیز کشت خالص هر یک از آنها بود که در سه تکرار کشت شد. نتایج این تحقیق نشان داد که در مجموع دو نسبت کشت 150:50 و 150:100 (لوبیا:ذرت) که در آنها تراکم ذرت 50 درصد بیشتر از تراکم مطلوب آن است (تیمارهای افزایشی)، بالاترین عملکرد کل دانه و نیز شاخص معادل عملکرد ذرت (EY) بدست آمد. نتایج همچنین نشان داد که بر اساس شاخص درجه تهاجم (A)، تیمارهایی که در آنها سهم نسبی هر جزء در مخلوط بیشتر بود، مقدار این شاخص نیز در آنها مثبت تر و آن جزء از نظر رقابتی جزء غالب تلقی گردید. بر اساس ضریب تراکم نسبی (K)، تیمارهای100:150،150:50 و 150:100 (لوبیا:ذرت) در این تحقیق از برتری عملکرد برخوردار بودند و اجزای مخلوط در این نسبت های کشت، حالت تکمیلی با یکدیگر داشتند. در تیمار جانشینی (50:50) نسبت برابری زمین کمتر از 1 بود و اکثر شاخص های محاسبه شده در پایین ترین مقدار خود قرار داشت. به طور کلی، ایده آل ترین نسبت در کشت مخلوط ذرت – لوبیا با توجه به شاخص های محاسبه شده در این تحقیق، نسبت کاشت 150:100 بود که در آن هر دو جزء اثرات رقابتی یکسان بر یکدیگر داشته اند و آشیان اکولوژیک یکدیگر را در شرایط مخلوط تکمیل کرده اند.

شاخص های کشت مخلوط ، کارایی، نسبت برابری زمین