مسعود کارگر - دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح ، نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد حسن راشد محصل - استاد گروه زراعت و اصلاح ، نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - استاد گروه زراعت و اصلاح ، نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
ابراهیم ایزدی دربندی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح ، نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

با توجه به اثرات مخرب زیست محیطی و انسانی علف کش ها کاربرد مواد افزودنی از مهم ترین راهکارهای افزایش کارایی و کاهش مقدار کاربرد علف کش هاست. به منظور بررسی تاثیر غلظت های مختلف مویان سیتوگیت، روغن های گیاهی کرچک و منداب در 8 سطح (0، 0/01، 0/05، 0/1، 0/15، 0/2، 0/25 و 0/3) درصد حجمی (% v/v) بر کشش سطحی آب در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقات علف های هرز دانشگاه فردوسی در سال 1389 شد. هم چنین پژوهشی گلخانه ای به منظور ارزیابی اثر مویان سیتوگیت، روغن های گیاهی کرچک و منداب بر کارایی مزوسولفورون + یدوسولفورون در کنترل علف قناری انجام شد. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و بصورت فاکتوریل با 4 تکرار بود که در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1389 انجام شد. عوامل مورد بررسی در این آزمایش شامل غلظت مواد افزودنی در 3 سطح (0، 0/1 و 0/2 درصد حجمی) و مقدار کاربرد علف کش در 6 سطح (0، 12/5، ، 25، 50، 75 و 100 درصد) مقدار توصیه شده علف کش بودند. نتایج پژوهش آزمایشگاهی نشان داد که کمترین کشش سطحی مربوط به سیتوگیت و بیشترین کشش سطحی مربوط روغن منداب بود هم چنین نتایج آزمایش گلخانه ای نشان داد که همه مواد افزودنی توانستند کارایی علف کش مزوسولفورون + یدوسولفورون را افزایش دهند. پتانسیل نسبی (R) وزن خشک نیز به ترتیب به 1/4، 1/35 و 1/13 در اثر مویان سیتوگیت، روغن کرچک و منداب افزایش یافت. سیتوگیت کارایی مزوسولفورون + یدوسولفورون را بیشتر از سایر مواد افزودنی افزایش داد. با افزایش غلظت مواد افزودنی از 0/1 به 0/2 درصد حجمی (% v/v) نیز فعالیت شاخساره ای علف کش افزایش یافت.

روغن های گیاهی، کشش سطحی، مویان