محمود مختاری - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات
علیرضا کوچکی - استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

پژوهش های زعفران، مربوط به ارزیابی تاثیر آبیاری (تاریخ و دور آبیاری) در ایران و در نقاط مختلف کشور انجام گرفته است. به دلیل پراکندگی و تفاوت موجود در نتایج آزمایش های مختلف و نیاز به تصمیم گیری یکپارچه، از رهیافت فراتحلیل استفاده شده است. به این منظور از میان 37 مطالعه بررسی شده در ایران تعداد، 27 مطالعه انتخاب و فراتحلیل شد. از این تعداد، 19 اندازه اثر برای دور آبیاری و 16 اندازه اثر برای تاریخ آبیاری بر عملکرد زعفران بدست آمد. نتایج بدست آمده فرض صفر تاثیر آبیاری (تاریخ و دور) بر عملکرد زعفران را تایید کرد. نتایج فراتحلیل میزان اندازه اثر بدست آمده برای دورآبیاری g=1/439 و تاریخ آبیاری g=1/626 می باشد. یعنی بیشترین اثر مربوط به تاریخ آبیاری بوده و اهمیت بیشتری نسبت به دور آبیاری دارد. تاثیر تاریخ آبیاری بر وزن خشک زعفران g=2/716 بالاتر از سایر صفات بوده و دور آبیاری نیز بیشترین تاثیر را بر وزن خشک زعفران داشته است g=1/518. تاریخ آبیاری بر تولید بنه دختری از نظر تعداد و وزن موثر از دور آبیاری می باشد. فاصله آبیاری طولانی تر ( 21 روز) بر عملکرد تاثیر بیشتری از فواصل آبیاری کمتر دارد و آبیاری در تابستان فقط در مرداد ماه باعث افزایش عملکرد شده و در ماه های تیر و شهریور باعث کاهش عملکرد زعفران گردیده است. نتایج بدست آمده در سطح اطمینان 95 % قابل توصیه می باشد.فرض صفر همگنی (عدم خطای انتشار) بین مطالعات آبیاری تایید شد.

تاریخ آبیاری، دور آبیاری، وزن خشک زعفران