ابوالقاسم قوام - استادیار دانشگاه فردوسی
سهیلا یوسفی - کارشناس ارشد دانشگاه فردوسی

افراسیاب تورانی، نماینده نیروهای اهریمنی و تجلیگر دیو خشکسالی در شاهنامه است. کارکرد ویژه او در شاهنامه و پیوند ذاتیاش با آب،که از نامش هویداست، هماهنگی های بسیاری با شخصیت افراسیاب و خویش کاری دوگانه و متضاد او همچون کارکرد دوگانه آب دارد. اگر چه چهره ویرانگر افراسیاب بر همگان آشکارتر است، اما نشانه هایی از وجه سازنده شخصیت او که با بخش باروری آب هماهنگ است در شاهنامه و دیگر متون نیز دیده میشود. آن چه در این جستار بدان میپردازیم بررسی ارتباط میان عوامل مرتبط با مرگ افراسیاب، به عنوان سمبل دیو خشکسالی است و به ویژه پیوند افراسیاب را با کشنده اش، کیخسرو، عنصر اهورایی و نماد ایزد باران آور و صورت نابودی او از طریق ارتباط این دو شخصیت با آب و کارکرد دوگانه آن موردبررسی قرار داده ایم.

افراسیاب، آب، دیو خشک سالی، کیخسرو، خدای باران آور.