زهرا رسولی - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد / عضو هیئت علمی دانشگاه بجنورد
جهانگیر مسعودی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

دیدگاه عدالت اجتماعی جان رالز در قالب نظریه عدالت به مثابه انصاف از معروف ترین دیدگاه های حاکم در عرصه سیاسی و اجتماعی است. این موضوع در اسلام نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است و به تعبیر استاد مطهری عدالت به عنوان فلسفه اجتماعی اسلام مطرح شده است. این پژوهش ابتدا محورهای اصلی و اصول نظریه عدالت رالز را بر مبنای کتاب نظریه ای درباره عدالت بیان کرده و به بیان دیدگاه استاد مطهری می پردازد، سپس این دو دیدگاه را مقایسه کرده و به این نتیجه می رسد که این دو متفکر علیرغم تعلق به دو فرهنگ و اندیشه متفاوت که باعث تفاوتهایی در دیدگاه آنان در حوزه روش، اصول و قلمرو عدالت می گردد مانند عدول رالز از روش سنتی تحلیل مفهومی واژه عدالت و تاکید مطهری بر آن برای ارائه تعریفی جامع و مانع از عدالت، محدود بودن قلمرو عدالت اجتماعی رالز به ساختار نهادهای اساسی جامعه و گستردگی قلمرو عدالت اجتماعی موردنظر مطهری به عدالت فردی، اخلاقی، اقتصادی و سیاسی، طرفداری رالز از عدالت رویه ای محض و نزدیکی دیدگاه مطهری به عدالت رویه ای کامل اما این دو اندیشمند در اموری چون توجه به انسان به عنوان هدف نه وسیله، تاکید بر جایگاه محوری عدالت در ساختار جامعه، اهمیت دادن به عقل در ادراک اصول عدالت، نگاه وظیفه گرایانه و فرادینی به عدالت، توجه به استحقاقها اشتراک نظر دارند.

عدالت، وضعیت اصیل، حقوق طبیعی، عقلانیت، مطهری، رالز.