بررسی عوامل موثر در عدم شکل گیری جوامع مختلط در شهرهای ایران: تحلیل محتوا

تبیین موضوع: همبستگی اجتماعی و عدم تمایز میان افراد بر اساس ویژگی­های اقتصادی – اجتماعی­شان از جمله مهمترین اهداف اسلام است که امروزه تحت عناوینی همچون جوامع مختلط و تنوع در محیط­های شهری، نمود پیدا کرده است. علی­رغم اهمیت این موضوع، جوامع شهری هم­اکنون با پدیده جدایی جغرافیایی و جامعه شناختی بین گروه­های مختلف ساکن در شهر و پیامدهای ناشی از آن از جمله فقر، محرومیت، فاصله اجتماعی، فردگرایی، بی هویتی، بی کاری، بدنام سازی و کاهش تعامل های بین گروهی و افزایش تعامل های درون گروهی مواجه هستند؛ لذا شناسایی دلایل عدم شکل­گیری جوامع مختلط در شهرهای کشور، می­تواند ضمن تحقق انگاره اسلام، زمینه­های لازم برای شکل گیری این جوامع که به عنوان سیاست ضدجداافتادگی شناخته می شوند را فراهم سازد. روش: پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل محتوا کمی و با استناد به نتایج مستخرج از 37 پژوهش که در میان سال های 1372-1395 انجام شده اند دلایل عدم شکل گیری جوامع مختلط را در شهرهای ایران مورد بررسی قرار دهد. یافته‎ها: یافته ها نشان می­دهند که به صورت کلی چهار عامل اقتصادی­–اجتماعی، ترجیحات شخصی، بازار زمین و مداخلات و تصمیمات دولتی در عدم شکل­گیری جوامع مختلط و بروز جداافتادگی های جغرافیایی و جامعه شناختی دخیل هستند که سهم عوامل اقتصادی­–­اجتماعی و مداخلات دولتی بیشتر از سایرین است. همچنین با بررسی رابطه همبستگی بین عوامل چهارگانه مشاهده می­شود که این مداخلات و سیاست های دولتی است که با تاثیراتی که بر زندگی مردم دارند آنها را به جدایی بر اساس ویژگی های اقتصادی و اجتماعی شان مجبور می کنند. توزیع نامتعادل کالاها و خدمات، سیاست های تبعیضی و عدم رسیدگی به روستاها و بروز پدیده مهاجرت از جمله مهمترین عوامل بروز جداافتادگی هستند که می توان نقش دولت را در آنها دید. نتایج: بنابراین مهمترین چالش پیش روی شکل گیری جوامع مختلط در شهرهای ایران را می توان مداخلات و تصمیمات دولتی ای دانست که ضمن اثرگذاری بر عوامل اقتصادی – اجتماعی و بازار زمین و مسکن، شهرها و شهروندان را نیز تحت تاثیر خود قرار داده اند.

کلیدواژه ها:

جوامع مختلط ، جداافتادگی شهری ، عامل اقتصادی – اجتماعی ، مداخلات دولتی ، تحلیل محتوا