شناسایی و ارزیابی خطاهای انسانی راننده با استفاده از تکنیک SHERPA

زمینه و هدف: ایران به عنوان یکی از کشورهای دارای بیش ترین موارد تصادف و مرگ و میر مطرح می باشد. در این میانیکی از شایع ترین حوادث، حوادث رانندگی و ترافیکی است که سالانه جان بسیاری از مردم را در جهان به خطرمی اندازد و این موضوع تا حدی اهمیت دارد و مهم است که که سازمان بهداشت جهان WHO جاده های ایمن SafeRoads را برای روز جهانی در سال 2004 توصیه کرده و در اهداف خود به مساله کاهش سوانح و حوادث تاسال 2020 اشاره می کند. با وجود اینکه ویژگی های مناسب مکانیکی جاده ها و مهندسی خوردو می تواند احتمال بروزحوادث در جاده ها را کاهش دهد، اما عوامل انسانی هم چنان به عنوان عامل مهم در میان سایر عوامل باقی مانده است.روش های مختلفی جهت شناسایی خطاهای بالقوه انسانی، احتمال بروز خطا، پیامدهای ناشی از آن و روش های کاهش وکنترل خطا وجود دارد که یکی از این روش ها، تکنیک SHERPA می باشد. غالبا این تکنیک در صنایع فرآیندی و همچنیندر برخی وظایف پیچیده و خطرناک مانند مدیریت دارویی بیماران با موفقیت بکار برده شده اما بندرت در وظایف رانندگیخودرو بکار رفته است. نظر به اینکه این روش تاکنون نتیجه خوبی در شناسایی خطاهای انسانی در صنایع مختلف داده است واز طرفی شغل رانندگی جزء شغل های پیچیده و خطرناک می باشد، لذا این مطالعه با هدف شناسایی خطاهای بالقوه راننده واحتمال بروز خطا و روش های کنترلی خطاها از روش SHERPA انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه، از تکنیک SHERPA (Systematic human error reduction and prediction approach)برای شناسایی و ارزیابی و کنترل خطاهای انسانی راننده خودرو سواری در یک سناریو رانندگی معین استفاده شده است . بامشاهده مستقیم فرآیندها و مصاحبه ، وظایف شناسایی و با روش تجزیه و تحلیل وظایف سلسله مراتب شغلی (HTA) آنالیز شدند.یافته ها: بیشترین نوع خطاهای شناسایی شده از نوع عملکردی و خطای از قلم افتادگی عملیات بیشتر از انواع خطاهامی باشد و بیش از نیمی از کل خطاها دارای ریسک نامطلوب یا غیر قابل قبول قرار می گیرند.نتیجه گیری: در این مطالعه که با هدف شناسایی خطاهای انسانی راننده خودروی سواری انجام شد بیشترین نوع خطاها ازنوع عملکردی می باشد و خطای از قلم افتادگی عملیات بیشتر از انواع خطاها می باشد. با توجه به نتایج، چنین به نظرمی رسد بیشتر این نوع خطاها بعلت عادی شدن این عملیات در افراد ماهر (دارای سابقه بیشتر) و عدم درک صحیح از عواقبانجام ندادن این نوع خطا می باشد. شاید بتوان گفت تجهیز خودرو به وسایل یادآوری کننده یا انجام این عملیات توسط خوداتومبیل با توجه به شرایط هدایت خودرو و ترافیک جاده ای بتواند حوادث رانندگی را تا حدودی کاهش دهد. نتایج حاصل ازاین مطالعه نشان می دهد که تکنیک SHERPA قابلیت لازم برای شناسایی و طبقه بندی خطاهای رانندگی را دارد. اینتکنیک می تواند خطاهای انسانی را در کاربران خودرو شناسایی کرده و راهکارهای کنترلی را ارائه نماید.

کلیدواژه ها:

خطاهای انسانی ، SHERPA ، راننده ، ترافیک جاده