راهکارهای ارتقاء بهره وری کل عوامل تولید در بخش حمل و نقل هوایی کشور

از دیدگاه اقتصادی و مدیریتی، شاخص بهره‌وری مطلوبترین معیار سنجش عملکرد و به عنوان محکی در تمامی ارزیابی‌ها مدنظر قرار می گیرد. کشورهایی که برای توسعه اقتصادی به افزایش بهره‌وری بیش از افزایش منابع طبیعی و فیزیکی خود توجه کرده‌اند، رشد سریعتری داشته اند. دستیابی به بهره وری و سود آوری از اهداف اصلی هر سازمانی محسوب می شود. درشرکت مادر تخصصی فرودگاههای کشوربا توجه به اساسنامه و درامد- هزینه ای بودن اداره آن مقوله بهره وری و استفاده بهینه از سرمایه های انسانی،امکانات و تجهیزات سرمایه ای و فیزیکی و..از اهمییت بسزایی برخوردار می باشد. با توجه به عوامل متعددی که بر بهره‌وری سازمانی موثر هستند از جمله عوامل ساختاری، قوانین مقررات، عوامل انسانی، عوامل سرمایه ای و .. بایستی در راستای پیشبرد اهداف شرکت تک تک عوامل موثر بر بهره وری شناسایی و آسیب شناسی شوند و راهکارهایی در جهت ارتقاء و بهبود آنها داده شود. در این راستا در شرکت فرودگاهها با درک اهمیت و ضرورت بهره‌وری و نقش آن در توسعه کمی و کیفی خدمات آن و همچنین در راستای پیشبرد اهداف برنامه های توسعه و سند چشم انداز انجام پروژه ارائه راهکارهای ارتقاء بهره وری کل عوامل تولید در شرکت فرودگاههای کشورضروری می باشد 3- اهداف - تعیین شاخص های بهره وری (جزئی‹‹ ›› و کل عوامل تولید ‹‹ ›› ) شرکت فرودگاههای کشور - اندازه گیری شاخص‌های تعیین‌شده در دوره‌های زمانی سالانه وتجزیه و تحلیل عوامل رشد یا کاهش برای تمام فرودگاهها - مقایسه شاخص های بهره وری در فرودگاههای کشور - تحلیل شاخص های اندازه گیری شده شرکت فرودگاههای کشور با اهداف: • استخراج نقاط قوت و ضعف و شناسایی فرصت ها و تهدیدهای فراروی شرکت فرودگاههای کشور با تاکید بر بهره وری این بخش • شناسایی و اولویت بندی عوامل مرتبط با بهره‌وری از منظر ابعاد ساختاری، محتوایی و زمینه‌ای 4- خلاصه مراحل بهره‎وری مفهومی پیچیده و چند بعدی است که اگر بدون توجه به همه ابعاد آن مورد بررسی قرار گیرد نمی‎تواند گویای واقعیت سازمانی باشد. طرح حاضر با در نظر گرفتن این پیچیدگی در بهره‎وری به دو بعد مدیریتی و اقتصادی متمرکز شد. ابعاد مدیریتی پوشش دهنده نتایج اقتصادی و بالعکس خواهد بود یعنی از تفاسیر اقتصادی می توان در راستای ارتقای عوامل مدیریتی موثر بر بهره وری استفاده کرد. این پژوهش در هفت فصل تنظیم شده است که به طور خلاصه به شرح زیر ارائه می شود: - فصل اول کلیات طرح است که به بیان ضرورت و اهمیت پژوهش، ابعاد مسئله و روش تحقیق می‎پردازد. سئوال اساسی طرح عبارت بود از: «روند بهره‎وری جزئی و کلی در شرکت فرودگاههای کشور چگونه می‎باشد؟» و «بهره‎وری مدیریت از منظر شاخصهای ساختاری، محتوایی و زمینه‎ای چگونه است؟» طرح تحقیق به لحاظ هدف توصیفی و کاربردی می باشد و از لحاظ جمع آوری داده ها یک پژوهشی میدانی از شاخه پیمایشی محسوب می شود. - فصل دوم به بررسی ساختار سازمانی شرکت فرودگاههای کشور می‎پردازد. مطالعه وضع موجود شرکت فرودگاهها نشان می دهد که فرودگاه مهرآباد با دارا بودن 15 درصد کل کارکنان شرکت بیشترین کارکنان فرودگاهی کشور را از میان فرودگاههای کشور به خود اختصاص داده است، به عبارتی نزدیک به 50 و 70 درصد کارکنان فرودگاهی کشور در 6 و 11 فرودگاه تحت پوشش مشغول فعالیت هستند. در مجموع جهت گیری راهبردی و بیانیه‎ ماموریت شرکت فرودگاههای کشور انطباق مناسبی با اسناد فرادستی نشان می دهد. - در فصل سوم به مرور مطالعات نظری و تجربی محاسبه بهره‎وری پرداخته شده است. در این فصل الگوها و مدلهای مختلف اقتصادی و مدیریتی بهره وری مطرح و سپس الگوی مناسب تحقیق انتخاب شده است. در این پژوهش برای بررسی ابعاد و مولفه های مدیریتی بهره وری از الگوی سه شاخگی استفاده شده است این الگو دارای سه بعد ساختاری، محتوایی و زمینه ای است. علت انتخاب این الگو جامعیت و قدرت تبیین کنندگی آن بوده است به نحوی که همه عوامل و پدیده‎های سازمانی را در بر می گیرد و علاوه بر آن نحوه اثرگذاری هر بعد را نیز تبیین می کند. در بعد محتوایی عواملی مانند ادارک شغل، تعهد سازمانی، توانمندسازی و رضایت شغلی قرار دارند. در بعد ساختاری نیز عواملی مانند استراتژی، ساختار، مشارکت، تجزیه و تحلیل شغل، ارتقا، نظر سنجش کارکنان، آموزش، استخدام و نظایر آن قرار دارند. در بعد زمینه‎ای نیز عواملی مانند رفتار شهروندی سازمانی، عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی قرار دارند؛ هر عامل نیز به نوبه خود به شاخص هایی تقسیم شده است، مثلا عامل ادارک شغل به پنج شاخص تنوع وظیفه، اهمیت وظیفه، هویت شغل، استقلال شغلی و بازخورد تقسیم شده است. بدین گونه یک مطالعه جامعی از ابعاد، مولفه ها و شاخص های تشکیل دهنده بهره وری از منظر اقتصادی و مدیریتی انجام شده است. - در فصل چهارم به تحلیل عوامل ساختاری، زمینه ای و محتوایی مرتبط با بهره‎وری از منظر مدیریت پرداخته شده است. برای این منظور دو نوع پرسشنامه تنظیم شده، پرسشنامه الف برای سنجش دو بعد محتوایی و زمینه‎ای تنظیم شد و میان کارکنان توزیع شد و پرسشنامه ب که ابعاد ساختاری را مورد سنجش قرار می داد و میان مدیران ارشد توزیع شد. پس از اعتباریابی پرسشنامه ها با همکاری شرکت فرودگاهها پرسشنامه ها در میان فرودگاههای مختلف توزیع و جمع آوری شد. لازم به ذکر است که حدود 4 ماه فرایند توزیع و جمع آوری به طول انجامید. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 359 نفر محاسبه شد. برای جلوگیری از افت پرسشنامه ها به هنگام برگشت 600 پرسشنامه برحسب جمعیت هر فرودگاه و ستاد شرکت توزیع و در نهایت 563 پرسشنامه صحیح دریافت و با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیلها نشان می داد که بعد محتوایی بهره وری مورد تایید قرار گرفته است، اما دو بعد زمینه ای و ساختاری بهره وری رد شده است از میان شاخص های بعد محتوایی، شاخصهای دریافت بازخورد، تعهد مستمر و هنجاری، احساس دادن فرصت، احساس دسترسی به اطلا

کلیدواژه ها:

حمل و نقل هوایی ، بهره وری ، عوامل تولید