گزارش معرفی رقم گلرنگ رقم پرنیان(زودرس و بدون خار گل سفید) برای کشت پاییزه درمناطق معتدل سرد و گرم کشور

لاین گل سفید حاصل انتخاب تک بوته از توده محلی گلرنگ اصفهان در بخش تحقیقات دانه های روغنی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذربا استفاده از روش سلکسیون لاین های خالص بود. در اولین مرحله(سال 1378) انتخاب تک بوته از توده فوق با تاکید برزود رسی، تعداد و اندازه غوزه و عدم وجود خار انجام شد،که در این رابطه تک بوته گل سفید شماره 68 دارای اکثر صفات یادشده بود. در دومین مرحله نسبت به تعیین تیپ رشد این لاین اقدام شد(امیدی1382) . نتایج نشان داد که این لاین قابلیت کشت پاییزه در مناطق گرم(اواخر آبان) و معتدل سرد(اوایل تا اواسط مهرماه) را دارا می باشد، در واقع دارای تیپ رشد بهاره(مقاوم به سرما) است. این لاین قبل از ورود به آزمایشات سازگاری از نظر تحمل به بیماری پوسیدگی فیتوفترایی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله بعد از مایه زنی در شرایط آزمایشگاهی این لاین را متحمل به بیماری پوسیدگی فیتوفترایی نشان داد. در این آزمایش، آلوده سازی محور زیر لپه ارقام و ژنوتیپهای مختلف حاکی از برتری لاین گل سفید (درصد آلودگی 50) نسبت به شاهد گلدشت (درصد آلودگی 80) بود. در روش دوم مایه زنی، آلوده سازی برگ های لپه ایی لاین گل سفید با میانگین 1/97 در مقایسه با گلدشت(2/63 ) ، پدیده(2/63) و زرقان 279(2/37) در سطح بالاتری از تحمل به بیماری قرار گرفت. در این روش از مقیاس 4-0 برای اندازه گیری آلودگی استفاده شد. از طرفی در آزمایش برگهای بریده از بوته های در حال گلدهی نیز طول نکروزه در لاین گل سفید تفاوت معنی داری با سایر ارقام نشان داد و به طور معنی داری کمتر بود(صادقی و امیدی1395) . این لاین در طی سالهای 83 تا 89 تکثیر و خالص سازی شد و در سال 1390 و با توجه به تغییر اقلیم کشور و کاهش منابع آبی، لاین گل سفید به عنوان یک لاین زودرس و پر پتانسیل وارد آزمایشات مقدماتی شد.پس از اجرای یک آزمایش مقدماتی دوساله(92-90) در منطقه کرج، تصمیم گیری نهایی برای معرفی لاین امیدبخش گل سفید با اجرای آزمایش سازگاری بر روی ژنوتیپ های انتخابی در مناطق کرج، داراب فارس، ورامین و اصفهان به مدت دو سال زراعی صورت پذیرفت و طی آن و براساس نتایج حاصله لاین گل سفید در مناطق کرج و اصفهان(به عنوان نمایندگان مناطق معتدل سرد) و مناطق ورامین و داراب فارس(به عنوان نمایندگان مناطق گرم) از عمکرد دانه بالایی برخوردار بود .پس از تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از(تجزیه واریانس مرکب دوساله و پایداری) این لاین با عملکرد دانه(2953 کیلوگرم در هکتار) و کمترین میزان واریانس محیطی(40435) ، ضریب تغییرات(7.2%)،رتبه میانگین کل(1) و واریانس رتبه(2/27) به عنوان برترین و پایدارترین لاین شناخته شد(امیدی و همکاران1394).لاین جدید گل سفید در سال زراعی 95-1394در قالب پروژه های تحقیقی- ترویجی در روستاهای قاسم آباد و مستی خون منطقه زابل کشت و با رقم صفه به عنوان شاهد مقایسه شد. براساس نتایج بدست آمده در هر دو روستای قاسم آباد، ومستی خون بالاترین عملکرد دانه به لاین جدید گل سفید با میانگین 2865، 2947 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. از جهت رسیدگی فیزیولوژیک نیز لاین گل سفید بر اساس میانگینی از سه مکان 10 روز نسبت به رقم صفه زودرس تر بود که می تواند نشان دهنده برخورداری این لاین از یک مکانیسم خوب در زودرسی و در نتیجه امکان فرار از صدمات محیطی آخر فصل به خصوص گرمای زیاد در منطقه باشد. از دیگر مشخصات بارز این لاین می توان به دانه های درشت با وزن هزاردانه بالا(40 گرم ) در مقایسه با رقم شاهد صفه(31 گرم) اشاره نمود.