شناسایی و بررسی اثرات اقتصادی هسیل ها در استان کردستان، مطالعه موردی حوضه سیروان

کمبود بارندگی و پراکنش نامناسب آن باعث شده است که منابع آبی کوچک در برخی مناطق کشور بعنوان راهکاری مناسب برای دسترسی به آب در فصل خشک تلقی شود. یکی از روش های سنتی ذخیره آب که از دیر باز مورد توجه بوده احداث استخرهای کوچک است که به زبان کردی اصطلاحا" هسیل نامیده می شوند. به منظور شناسایی هسیل ها وهمچنین بررسی اثرات اقتصادی آنها در حوزه آبخیز سیروان این طرح اجرا شده است. در اجرای این طرح به روش سیستماتیک در سه شهرستان و در قالب نه منطقه،تعدادی از بهره برداران از هسیل ها انتخاب شدند و تعداد 208 فقره پرسشنامه به صورت تصادفی تکمیل شد. نتایج بیانگر این است که هسیل های احداثی با مصالح سنگ و ملات سیمانی با 104 مورد دارای بیشترین فراوانی را میباشند.نرخ بازده اقتصادی درنواحی نه گانه باروش آماری آشیانه ای (Nested) موردبررسی قرارگرفت. نتایج نشان میدهد که درسطح 1درصد اختلاف معنی داری وجود ندارد. و میزان میانگین سود به هزینه از 90/1 تا 44/2 متغیر می باشدو در آمد خالص درمنطق نه گانه اختلاف در سطح5 درصد معنی دار است و هزینه متفاوت بوده و حداکثر میانگین درآمد خالص در قشلاق سنندج و کمترین در کلاترزان همان شهرستان برآورد شده است. از نظر منابع تامین آب هسیل ها، چشمه ها با 55/73 درصد بالاترین فراوانی را به خود اختصاص می دهند و نوع بهره برداری از اراضی زراعت توام با باغداری 42/64 درصد را شامل میشود. نتایج نشان می دهد که مدت زمان فعالیت کشاورزی در طی فصل کاری از 3 تا 6 ماه با 111 مورد دارای بیشترین فراوانی است و مدت اشتغال افراد در فعالیت های کشاورزی درسطح مناطق، مختلف است چنانچه در منطقه قشلاق سنندج با تعداد 19365 نفر روز دارای حداکثر میزان اشتغالزایی است. و نیز نسبت درآمد خانواده های بهره بردار از هسیل ها به کل درآمد آنها در مناطق مختلف دارای اختلاف معنی داری است و از میان جامعه آماری ( 208 نمونه) تعداد 99 خانواده درآمد آنها در حدود 50-25 درصد وابسته به بهره برداری از هسیل می باشد.جمع بندی نتایج بیانگر این است که میان مشکلات بهره برداری از هسیل ها، مشکل کم آبی با 140 مورد از جامعه آماری دارای بیشترین فراوانی است.کلید واژه ها: استان کردستان ، بازده اقتصادی، استخرهای ذخیره نزولات ، حوزه سیروان ، هسیل