مطالعه اثر فصل بر ارزش غذایی، مواد ضدتغذیه ای و میزان مصرف اختیاری محصول نهایی خط تبدیل ضایعات میوه و تره بار به خوراک دام

پس مانده های میوه و سبزیجات تبدیل شده به خوراک دام هر ماه 2 بار از پایلوت تولید خوراک دام میدان میوه و تره بار مرکزی تهران نمونه برداری شدند. تجزیه شیمیایی نمونه ها طبق روش های استاندارد آزمایشگاهی انجام شد. میانگین ‭DM ‬، ‭CP ‬، ‭CF ‬، ‭NDF ‬، ‭ADF ‬، ‭ADL ‬، ‭Ash ‬، ‭EE ‬، ‭Ca ‬، ‭P ‬، ‭Mg ‬، K، ‭Na ‬در نمونه های تهیه شده از پایلوت به ترتیب: ‮‭27‬/،‮‭02 95‬/،‮‭23 13‬/،‮‭76 16‬/،‮‭54 42‬/،‮‭12 34‬/،‮‭90 9‬/،‮‭13 32‬/،‮‭51 1‬/،‮‭25 1‬/،‮‭67 0‬/،‮‭2/03 0‬ و ‮‭0/56‬ درصد و مقادیر ‭Fe ‬، ‭Mn Cu ‬، ‭Zn ‬، ‭Pb ‬، به ترتیب: ‮‭65‬/،‮‭19 8268‬/،‮‭47 222‬/،‮‭70 21‬/،‮‭5/81 44‬ میلی گرم بر کیلوگرم و ‮‭58/3016‬ ‭GE ‬کالری بر گرم به دست آمد. در نمونه های فصل پاییز میزان ‭CP ‬، ‭DM ‬و ‭CF ‬به طور معنی داری کمتر از نمونه های سایر فصول بود (‮‭0/05‬‭> P). ‬همچنین نمونه های فصل پاییز به طور معنی داری ‭Ash ‬بیشتر و ‭GE ‬کمتر در مقایسه با نمونه های سایر فصول داشتند (‮‭0/05‬‭> P).‬میانگین قابلیت هضم آزمایشگاهی ‭(OMD) ‬، قابلیت هضم ماده آلی‭(DMD) ‬و قابلیت هضم ماده آلی در ماده خشک ‭(DOMD) ‬نمونه های 4 فصل به ترتیب : 8/،‮‭79/8 66‬ و ‮‭54/3‬ درصد به دست آمد که ‭DMD ‬و ‭DOMD ‬در نمونه های فصل پاییز به طور معنی داری کمتر از نمونه های 3 فصل دیگر بود (‮‭0/05‬‭> P). ‬تجزیه پذیری موثر ‭In situ ‬در سطح نگهداری (‮‭0/02‬ ‭= r) ‬برای ماده خشک در نمونه های 4 فصل به ترتیب : ‮‭42 5/80‬/،‮‭20 2/51 73‬/،‮‭68/51 2/25 75‬ و ‮‭78/02 3/00‬ درصد و برای پروتیین خام نیز به ترتیب : ‮‭25 1/08‬/،‮‭83 2/00 86‬/،‮‭20 1/32 85‬/،‮‭88/27 2/33 89‬ درصد به دست آمد. از نظر حجم و نرخ تولید گاز، نمونه های فصل زمستان در رتبه اول قرار داشتند و ‭ME ‬تخمین زده شده نمونه های فصل پاییز توسط آزمون گاز به طور معنی داری از سایر فصول کمتر بود (‮‭0/05‬‭> P). ‬نتایج مصرف اختیاری تیمارهای، %‮‭100‬ یونجه، %‮‭90‬ یونجه + %‮‭10‬ پس مانده های میوه و سبزیجات، %‮‭80‬ یونجه + %‮‭20‬ پس مانده های میوه و سبزیجات و %‮‭70‬ یونجه + %‮‭30‬ پس مانده های میوه و سبزیجات به ترتیب : ‮‭96‬/،‮‭83 70‬/،‮‭86/64 77‬ و ‮‭86/93‬ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن متابولیکی به دست آمد که نشان دهنده سیر صعودی مصرف اختیاری به همراه افزایش پس مانده های میوه و سبزیجات در جیره می باشد. البته این همبستگی مثبت تا سطح %‮‭30‬ پس مانده های میوه و سبزیجات در جیره مشاهده شد. در بررسی میزان آفلاتوکسین نتایج نشان داد نمونه های هیچ یک از فصول از نظر آفلاتوکسین های B2 ، B1 و G1 اختلاف معنی داری نداشتند (‮‭0/05‬‭> P) ‬ولی میزان آفلاتوکسین G2 نمونه های 4 فصل به ترتیب : ‮‭2/39 2/37‬ ، ‮‭0/50 0/03‬ ، ‮‭0/50 0/00‬ و ‮‭0/59 0/10‬ به دست آمد که آفلاتوکسین G2 نمونه های فصل بهار به طور معنی داری بیشتر از نمونه های سایر فصول بود(‮‭0/05‬‭> P). ‬همچنین نتایج حاصله نشان داد که مقادیر آفلاتوکسین موجود در این مواد برای تمام دامهای نشخوار کننده در حد مجاز می باشد. کلمات کلیدی: ضایعات میوه و تره بار، ارزش غذایی، مواد ضد تغذیه ای، مصرف اختیاری، خوراک دام.