ارزیابی صفات کمی و واکنش ارقام و لاین های پر محصول سویا در شرایط تنش کم آبی

صفات کمی و همچنین واکنش ‮‭20‬ لاین و رقم سویا به تنش کم آبی در دو سال ‮‭1389‬ و ‮‭1390‬ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان ارزیابی شد. به این لحاظ سه آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. زمان آبیاری در آزمایش اول (شاهد) براساس ‮‭50‬ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس ‭A ‬و در شرایط تنش متوسط و شدید به ترتیب براساس‮‭100‬ و ‮‭150‬ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر در نظر گرفته شد. در هر سه شرایط، اثر ژنوتیپ بر اکثر صفات مورد مطالعه از نظر آماری معنی دار بود. کاهش رطوبت خاک و ایجاد شرایط تنش خشکی توانست سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه در ژنوتیپ های مورد مطالعه شود، اگرچه شدت این کاهش در ژنوتیپ های مختلف متفاوت بود. با توجه به شاخص های ‭STI‬، ‭MP ‬و ‭GMP ‬ژنوتیپ های ‭PE‬‮‭10‬ و ‭HT‬2، با توجه به شاخص ‭SSI ‬ژنوتیپ L‮‭504‬ و با توجه به شاخص ‭TOL ‬ژنوتیپ ‭SG‬‮‭20‬ متحمل ترین ژنوتیپ ها نسبت به تنش خشکی بود. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد مطالعه در شرایط بدون تنش ‮‭1989‬ کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش خشکی شدید ‮‭1242‬ کیلوگرم در هکتاربود. تحت شرایط بدون تنش ژنوتیپ ‭HT‬2 با ‮‭2569‬ کیلوگرم در هکتار، تحت شرایط تنش متوسط ژنوتیپ ‭PE‬‮‭10‬ با ‮‭2222‬ کیلوگرم در هکتار و تحت شرایط تنش شدید رطوبتی ژنوتیپ ‭WE‬6 با ‮‭1688‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند، که می توانند پس از اجرای طرح های تحقیقاتی تکمیلی جهت کشت در شرایط مختلف استان توصیه شده و همچنین در برنامه های تحقیقاتی به نژادی نیز مورد استفاده قرار گیرند. واژهصهای کلیدی: سویا، تنش خشکی ، رقم، اجزای عملکرد و عملکرد دانه.