گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی تاثیرات کاربرد کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی در زراعت گندم

در این آزمایش، اثر کاربرد کود پتاسیم در شرایط تنش خشکی بر عملکرد گندم بررسی شده است. این پروژه در طی دو سال زراعی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (5 کیلومتری شرق مشهد) در خاکی با بافت لوم سیلتی و به مدت چهار سال زراعی در ایستگاه تحقیقات خاک و آب کرج در خاکی با بافت لوم، با استفاده از روش آبیاری بارانی تک شاخه ای ‭(Line Source = LS) ‬انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و با استفاده از روش ‮‭1980‬‭) Hanks) ‬و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار رژیم رطوبتی از حالت بدون تنش تا تنش شدید (به ترتیب از I1 تا I4) در طی دوره رشد در مشهد، و پنج رژیم رطوبتی از حالت بدون تنش تا تنش شدید (به ترتیب از I1 تا I5) در طی دوره رشد در کرج، و چهار تیمار کودی شامل K0 (بدون مصرف کود پتاسیم) و ‮‭75/0‬‭) K‬1 کود مورد نیاز بر اساس آزمون خاک) و ‮‭100‬‭) K‬2درصد کود مورد نیاز ) و ‮‭5/1‬‭) K‬3برابر کود مورد نیاز) بودند. آبیاری بر اساس مقدار رطوبت خاک انجام گرفت. مقدار آب آبیاری شده در هر نوبت در کلیه تیمارها به وسیله قوطی های جمع آوری آب اندازه گیری شد. تعداد آب پاشها ‮‭16‬ عدد و از نوع ‮‭30‬‭-Rainbird ‬با شعاع پاشش حدود‮‭15‬ متر انتخاب شدند. نحوه پاشش آب توسط آبپاشها مثلثی بود، به طوری که هرچه فاصله از لوله آبرسان یا آبپاش ها بیشتر می شد، آب کمتری به گیاهان می رسید. نتایج تجزیه واریانس مرکب دوساله بین تیمارها در مشهد نشان داد اثر متقابل کود پتاسیم و تنش آبی در دو سال معنی دار نبوده است. نتایج مقایسه میانگین ها به روش دانکن برای هر فاکتور نشان داد که برترین تیمار K0I2 یعنی تیمار با تنش آبی ملایم و عدم مصرف کود پتاسیم می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد میزان پتاسیم قابل جذب در خراسان بیش از حد بحرانی پتاسیم برای مقابله با تنش رطوبتی گندم بوده است، به همین دلیل پس از کسب نتایج دو سال، از ادامه تحقیق در خراسان خودداری گردید. نتایج تجزیه واریانس چهار ساله بین تیمارها در کرج نشان داد که اثر تنش بر عملکرد دانه در تمام سالهای مورد آزمایش در سطح 5 درصد معنیدار بود. اثر متقابل تنش و کاربرد پتاسیم نیز بر عملکرد دانه گندم معنیدار می باشد. با توجه به میزان پتاسیم قابل جذب در خاکهای مورد آزمایش، جمع بندی نتایج نشان داد کاربرد کود پتاسیم فراتر از حد بهینه ای که برای اثر تغذیه ای آن ذکر می-گردد، در مزارع مورد آزمایش تاثیر معنی داری در رفع تنش کم آبی نداشت. واژه های کلیدی: آبیاری تک شاخه ای، گندم، کود پتاسیم، تنش خشکی