بررسی جذب عناصر سنگین در سه گونه از جنس بید

عناصر سنگین از جمله کادمیم، سرب، مس و روی که در نتیجه فعالیت های عمده شهری و صنعتی و کشاورزی تولید می شوند، باعث آلودگی آبها و خاک های جهان شده است. روش های سنتی برداشت عناصر سنگین از محیط، بسیار پرهزینه و اغلب ناموفق است. بنابراین، لزوم استفاده از گیاهان برای کاهش آلودگی خاک و آب ضروری است. در این پژوهش تحمل و انباشتگی عناصر سمی در ‭Salix alba‬، ‭S. acmophyll ‬و ‭ S. fragilis ‬با استفاده از آزمایشات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله ‮‭130‬ روزگی قلمه ها، به مدت ‮‭2/5‬ ماه، ‮‭16‬ تیمار از این عناصر در سه غلظت اعمال شدند. پارامترهای فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی شامل غلظت کربوهیدرات ها ‭(g/g ‬ماده خشک)، پرولین ‭(g/g ‬ماده خشک)، کلروفیل کل ‭(g/cm‬2 )، تراکم روزنه در دو سطح برگ، موجودی آب هر واحد برگ، درصد رطوبت نسبی برگ، سطح ویژه برگی و پتانسیل آبی، فعالیت ویژه آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز و نیز مقدار عناصر مس، روی، کادمیم و سرب در اندام های ساقه، برگ و ریشه و سرشاخه ( در کیلوگرم وزن خشک) اندازه گیری شد. مقدار پرولین آزاد و قندهای محلول در اثر افزایش غلظت عناصر افزایش یافت. با توجه به گستره سمیت هر عنصر و تجمع عناصر در گونه ها ، هر سه گونه بید توانایی جذب روی و کادمیوم را دارند. در جذب سرب دو گونه ‭S. alba ‬و ‭S. fragilis ‬و در جذب مس گونه ‭S. acmophylla ‬موثرتر هستند. در کنار مطالعات آزمایشگاهی، مطالعه ای در مناطق آلوده بیدکاری شده سطح تهران و ورامین انجام گرفت و غلظتهای این عناصر در برگ، آب و خاک مناطق آلوده توسط دستگاه پلاسمای جفت شده القایی تعیین گردید. بر اساس نتایج حاصل، بید توان انباشتهسازی کادمیوم و روی را دارد و می توان از این گیاه جهت کاهش آلودگیهای محیط زیست استفاده نمود. کلمات کلیدی: بید، آلودگی محیط، عناصر سنگین، پارامترهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی