تکثیر پایه های برتر گز روغنی از طریق ریزازدیادی

گز روغنی یکی از گونه های با ارزش گیاهی است که در مناطقی از دو استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان می روید و با وجود امکان کاربردهای بسیار زیاد در صنایع مختلف، مورد توجه جدی قرار نگرفته است. از اینرو، در این تحقیق پس از معرفی این گیاه سعی شد که با کلیه روش های مرسوم برای ریزازدیای (کشت جنین، کشت جوانه، تولید کالوس و باززایی از کالوس) اقدام به تکثیر آن گردد. محیط مناسب برای تولید گیاه با کلیه روش های مذکور صورت گرفت و نتایج بسیار قابل قبولی بهدست آمد و نهال های تولید شده، در گلخانه بهخوبی مراحل سازگاری را طی کردند. تنها مشکل در تکثیر جوانه های پایه های بالغ این گیاه وجود آلودگی های قارچی اندوفیت و باکتری های نهان بود. هرچند با روش های ذکر شده در این تحقیق تا حدودی مهار آنها موفق بود ولی برای نتیجه بهتر بهمنظور کاهش هزینه های اولیه تکثیر نیاز است که روش های دیگری نیز مورد آزمون قرار گیرند تا تولید پایه های نخبه این گیاه هزینه های کمتری در بر داشته باشد. با توجه به تفاوت معنیدار ژنوتیپها برای تکثیر به روش کشت بافت ، در این تحقیق در کلیه آزمایشات اثر ژنوتیپ و جمعیت مورد مطالعه قرار گرفت و محیطهای کشت مناسب برای تکثیر نمونه های هر منطقه جداگانه تعیین شد. همچنین، کلیه عواملی که بر شاخه زایی و میزان تولید شاخه تاثیرگذار بودند مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان دهنده تاثیر زیاد شدت نور در تکثیر این گیاه می باشد. تولید گیاه از طریق باززایی از کالوس نیز صورت گرفت. بهمنظور مقایسه خصوصیات گیاهان باززایی شده، آزمون هایی طراحی شد تا تفاوت این گیاهان از نظر ویژگی های رویشی با گیاهان حاصل از شاخه زایی جوانه های اولیه مشخص گرددکه در برخی از صفات اختلاف معنیداری وجود داشت. در ریزنمونه های بذری بین تعداد شاخه با حجم کالوس رابطه معنی دار نبود. در حالیکه در ریزنمونه های حاصل از باززایی بین تعداد شاخه و حجم کالوس رابطه معنی داری وجود داشت. واژگان کلیدی: گز روغنی ‭(Moringa peregrina)‬، ریزازدیادی، جمعیت، کشت جنین، کشت جوانه، کشت کالوس، باززایی.