ارزیابی صفات زراعی ذخایر توارثی برخی از شبدرهای وحشی چندساله بانک ژن گیاهی ملی ایران به منظور معرفی منابع ژنتیکی علوفه جدید

به منظور دسترسی به توده های پیش اصلاحی مناسب برای آزادسازی ارقام شبدرهای چندساله این تحقیق اجرا شد. تعداد 190 توده شبدر بومی حاصل از آزمایشات اولیه از گونه های چندساله، شامل شبدر قرمز (Trifolium pratens، 69 توده)، شبدر دورگ (T. hybridum، 29 توده)، شبدر سفید (T. repens، 34 توده)، شبدر توت فرنگی (T. fragiferum، 37 توده) و شبدر تومنز (T. tumens، 21 توده) به همراه 3 رقم شبدر قرمز تجارتی نسیم، ردکویین و لاسی و یک رقم شبدر سفید تجارتی FAO به عنوان شاهد در قالب طرح اگمنت ارزیابی شدند. بر اساس دسکریپتورهای استاندارد، تعداد 25 صفت زراعی-مورفوفنولوژیکی در نمونه ها از جمله عملکرد علوفه در چین اول و سایر چینها ارزیابی گردید. مقایسه میانگین گونه ها برای عملکرد علوفه چین اول نشان داد که گونه شبدر قرمز با میانگین 5/63 تن در هکتار به تنهایی در بالاترین گروه قرار دارد. در صورتی که گونه های دورگ با 1/29 و تومنز با 7/31 تن در هکتار در گروه پایین تر و گونه شبدر سفید با 2/25 تن در هکتار و گونه توت فرنگی با 4/18 تن در هکتار به ترتیب نزولی در گروه های بعدی قرار گرفتند. در چین دوم نیز عملکرد علوفه گونه ها ارزیابی گردید. در توده های بومی گونه شبدر قرمز تجزیه رگرسیون با ضریب تبین متوسط (R2=0.50) نشان داد که طول ساقه در فروردین و آخر خرداد، سطح ویژه برگ و تعداد روز تا گلدهی در چین دو با عملکرد علوفه ارتباط دارند. توده های پر پتانسیل در صفات عملکرد علوفه، سرعت رشد بعد از چین برداری، تحمل به سفیدک سطحی و تحمل به زنگ برگ مشخص شدند و برای تحقیقات به نژادی شبدرهای چندساله پیشنهاد شدند. واژه های کلیدی: ارزیابی صفات زراعی، ژرم پلاسم، عملکرد علوفه، صفات مورفولو ژیکی