آزمون تیپ (تمایز، یکنواختی و پایداری) چهار رقم جدید کلزا زمستانه

انجام آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری از شرایط فنی لازم برای ثبت ارقام جدید متقاضی دریافت حقوق به نژادگر (ماده 2 آیین نامه ثبت ارقام گیاهی) و معرفی ارقام جدید متقاضی تجاری سازی و درج نام در فهرست ملی ارقام گیاهی ایران (ماده 2 آیین نامه معرفی ارقام گیاهی) می باشد. در آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری رقم جدید با ارقام همگروه خود از نظر صفات مندرج در دستورالعمل ملی آزمون های تمایز، یکنواختی و پایداری با ارقام کلکسیون مرجع مقایسه گردیده و مورد آزمون تمایز قرار می گیرند. در صورت احراز سه شرط تمایز، یکنواختی و پایداری، شناسنامه مورفولوژیکی آن تهیه و گزارش آن به کمیته ثبت ارقام گیاهی ارایه می گردد.همچنین در این آزمون بررسی خصوصیات عملکرد به منظور انتخاب بهترین گزینه ضرورت دارد. به همین منظور چهار رقم جدید کلزا با نام های احمدی، کرج 1، SW102، L72 و سیزده رقم تجارتی کلزا (طلایه، اکاپی، زرفام، لیکورد، اپرا، مودنا، SLM046، Es.Saphir، Es.Batty، Es.Neptune، Es.Hydromel، Es.Astrid و الایت) درج شده در فهرست ملی ارقام گیاهی ایران (1391) به عنوان کلکسیون مرجع در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه ثبت و گواهی بذر و نهال در سال های زراعی 95-1394 و 96-1395 کشت گردید. صفات اندازه گیری شده، صفات منطبق با آزمون دستورالعمل آزمون UPOV بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد ارقام مورد مطالعه از لحاظ صفات مورفولوژیک طول لپه، عرض لپه، تعداد لوب برگ، طول برگ، عرض برگ، طول دمبرگ، زمان گلدهی، طول گلبرگ ها و عرض گلبرگ ها در سطح احتمال 1% معنی دار بود. همچنین صفات ارتفاع بوته در ساقه اصلی و طول کل با در نظر گرفتن شاخه های جانبی در سطح احتمال %5 معنی دار بود. علاوه بر این، صفات مورفورلوژیک طول بین دمگل و زایده انتهای خورجین، طول زایده انتهای خورجین، طول دمگل در خورجین، عرض خورجین، نسبت طول به عرض خورجین، تعداد بذر در خورجین، نسبت طول خورجین به تعداد بذر در خورجین، نسبت طول غلاف به طول دمگل و نسبت طول غلاف به طول زایده انتهایی در خورجین در هیچ کدام از این دو سطح معنی دار نبودند و باعث تمایز ارقام نشد. هم چنین، صفات زمان گلدهی و طول دمبرگ جز موثرترین صفات در تمایز ارقام جدید زمستانه کلزا می باشند و صفاتی نظیر عرض خورجین، نسبت طول به عرض خورجین و نسبت طول غلاف به طول زایده انتهایی در خورجین در سطح احتمال 1% جز صفات بی تاثیر بودند و باعث تمایز ارقام نشدند. علاوه بر این، صفاتی نظیر تعداد لوب برگ و طول برگ در سطح احتمال 1% جز صفات بی تاثیر بودند و باعث تمایز ارقام نشدند. همچنین، صفاتی نظیر عرض لپه، عاملی حیاتی برای تمایز ارقام Es.Batty و Es.Saphir می باشند.واژه های کلیدی: ارقام زمستانه کلزا، آزمون تیپ، شناسنامه مورفولوژیکی، کلزا، کلکسیون مرجع،