شناخت فرآیند های شیمیایی مسمومیت بور به منظور مقابله با ناهنجاری های ناشی از آن در اراضی تحت کشت آذربایجان غربی

شناخت دامنه اثر فرآیندهای کنترل کننده فعالیت بور ‭(B) ‬در محلول خاک برای حفظ کیفیت آب و مدیریت حاصلخیزی خاک مهم است. از آن جا که این فرآیندها متاثر از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک هستند، در این تحقیق، تاثیر برخی از این ویژگی ها بر واکنش های جذب و واجذب سطحی بور و درجه برگشت پذیری آن مطالعه شد. بدین منظور، هم دماهای جذب سطحی و واجذب بور در ‮‭14‬ نمونه خاک آهکی اندازه گیری گردید. داده های جذب سطحی با معادله های تجربی و اثر ویژگی های خاک بر آن ها با رگرسیون چند متغیره بررسی شد. نتایج نشان دادکه جذب سطحی بور از معادله لانگمویر با حداکثرجذب سطحی در محدوده 3 تا ‮‭14‬ میلی مول برکیلوگرم پیروی می کند. محاسبات نشان دادکه ظرفیت تبادل کاتیونی وکربنات کلسیم فعال خاک، مهمترین عوامل ابقای بور در خاک های آهکی هستند. کربن آلی، کربنات کلسیم فعال و اکسیدآلومنیوم ‮‭94‬% تغییرات ضریب متوسط توزیع بور در خاک را توصیف کردند. ظرفیت تبادل کاتیونی وکربنات کلسیم فعال خاک رابطه مثبتی با درجه برگشت پذیری (پسماند) بور در خاک نشان دادند. توصیف داده ها با معادله لانگمویر دو سطحی نشان دادکه ضرایب حداکثر جذب سطحی میتوانند در پیش بینی قابلیت استفاده بور در خاک مفید باشند. بر عکس، ضرایب انرژی پیوندی در هر دو غلظت های بالا و پایین بور کاربرد عملی ضعیفی داشتند. مدل رگرسیونی (تابعی از ظرفیت تبادل کاتیونی و ضرایب معادله های جذب سطحی)، امکان استفاده عملی از ضرایب معادله های فروندلیچ و لانگمویر برای برآورد بور قابل استفاده را در خاک های آهکی تایید نمود. کلمات کلیدی: بور، خاک آهکی، فروندلیچ، لانگمویر، قابلیت استفاده بور