تاثیر قارچ کش کربوکسین تیرام بر میزان ماندگاری و کارایی منتخبی از باکتری های محرک رشد گیاه و همزیستی قارچ های میکوریز آربسکولار درگندم

کودهای بیولوژیک علاوه بر اثرات مثبت که بر افزایش عملکرد و حاصلخیزی پایدار خاک دارند، از جنبه های اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی نیز مورد توجه واقع شده اند . انواع نهاده های زیستی با قابلیت استفاده در کشت گندم به دو گروه مایه تلقیح های حاوی باکتریهای محرک رشد وانواع حاوی قارچ های میکوریز آربسکولار تقسیم میشوند. باکتریصهای ریزوسفری محرک رشد گیاه، ‭PGPR (Plant Growth Promoting Rhizobacteria) ‬شامل گروهی از باکتریصهای ریزوسفری مفید میصباشند که قادر به کلنی زاسیون ریشه ها بوده و می توانند در طول فصل رشد با استفاده از مکانیسمصهای مختلف، در یک یا چند مرحله شاخصصهای مختلف رشد را بهبود بخشیده و نهایتا منجر به افزایش عملکرد کمی و کیفی محصول شوند. گیاهان میکوریزی نیز در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی به دلیل شبکه هیفی گسترده پیرامون ریشه ازتوانایی بیشتری برای جذب عناصر معدنی و آب برخوردار می باشند. با توجه به گستردگی استفاده از قارچ کش کربوکسین تیرام برای کنترل عوامل بیماری زای قارچی در کشت گندم در ایران و به منظور تعیین میزان تاثیر این قارچ کش در برقراری رابطه همزیستی و همیاری گیاه گندم با گونه های مختلف قارچهای میکوریز آربسکولار و انواع باکتری های محرک رشد گیاه که برای تهیه مایه تلقیح های باکتریایی مورد استفاده قرار میگیرند،این طرح تحقیقاتی طراحی و اجرا گردید. در این تحقیق ابتدا تاثیر قارچکش کربوکسین تیرام در دو سطح مصرف و عدم مصرف بر جمعیت و ماندگاری سویه های مختلف باکتریهای محرک رشد گیاه که خصوصیت محرک رشدی آنها در آزمایشات قبل به اثبات رسیده بود (در 2 فرمولاسیون مایه تلقیح پودری و مایه تلقیح مایع )به صورت مستقل بر روی بذر گندم بررسی شد. سپس بذر های تلقیح شده با باکتریهای مورد نظر در آزمایش های گلخانه ای جداگانه مورد استفاده قرار گرفتند تا تاثیر قارچ کش کربوکسین تیرام بر کارایی باکتریهای استفاده شده بر برخی شاخص های رشد گیاه گندم رقم چمران مشخص گردد. نتایج باکتری های جنس فلاوباکتریوم : در صورت کاربرد قارچ کش کربوکسین تیرام جمعیت باکتریها بر روی بذر گندم بطور معنی داری کاهش می یابد. فرمولاسیون مایه تلقیح تاثیر معنی داری بر جمعیت باکتری فلاوباکتریوم نداشت با این حال فرمولاسیون مایع دارای جمعیت بالاتری نسبت به فرمولاسیون پودری بود. اثرات متقابل فرمولاسیون مایه تلقیح و کاربرد قارچ کش کربوکسین تیرام نیز فقط بر ارتفاع گیاه و وزن خشک اندام هوایی تاثیر داشت و بر سایر فاکتورهای اندازه گیری شده تاثیری نداشت. بنابراین استفاده همزمان از این دو سویه فلاوباکتریوم به خصوص در فرمولاسیون مایع با کربوکسین تیرام قابل توصیه است. باکتری های جنس آزوسپریلوم : حساسیت گونه های مختلف متعلق به باکتری آزوسپریلوم در برابر قارچ کش کربوکسین تیرام موجود در سطح بذر گندم یکسان نبوده و به عنون مثال گونه ‭A.irakense ‬فاقد حساسیت و گونه ‭A.sp ‬متاثر از قارچ کش می شود. در بین گونه های حساس به قارچ کش مثل ‭A.sp ‬استفاده از فرمولاسیون مایع به دلیل اینکه جمعیت بیشتری از باکتری بر روی بذر گندم را بر جای می گذارد به نوع پودری ارحجیت بیشتری دارد . استفاده از قارچ کش از صفت های بررسی شده تنها دو صفت تعداد دانه در خوشه و وزن دانه در خوشه را در سطح یک درصد آمای تحت تاثیر قرار داد. استفاده از دو گونه باکتری آزوسپریلوم یعنی ‭A.lipoferum ‬و ‭A.halopreaferense ‬و به فرم پودری در شرایط استفاده و عدم استفاده از قارچ کش کربوکسین تیرام قابل توصیه می باشد. باکتری های جنس سودوموناس : استفاده از فرم مایع مایه تلقیح های استفاده شده بالاترین جمعیت باکتری مستقر شده بر روی بذر را بدنبال داشت. استفاده از قارچ کش کربوکسین تیرام نیز باعث کاهش جمعیت باکتری بر روی بذرهای تلقیح شده گندم گردید، لیکن در بدترین شرایط مقدار باکتری باقی مانده بر روی بذر گندم بیش از پنج واحد لگاریتمی شمارش گردید. استفاده از قارچ کش نیز از صفت های بررسی شده تنها صفت وزن هزار دانه را در سطح %1 آماری تحت تاثیر قرار داد. بر اساس شاخص عملکرد گیاه در حضور و عدم حضور قارچ کش کربوکسین تیرام فرم مایع و پودری دو گونه ‭P.fluorescens ‬و ‭P.putida ‬قابل توصیه میباشد. باکتری های جنس ازتوباکتر : از نظر ماندگاری باکتری ازتوباکتر در سطح بذور گندم ، مایه تلقیح مایع فرمولاسیون مناسب تری تشخیص داده شد.با توجه به این که در اکثر شاخص های اندازه گیری شده در آزمایش گلخانه ای هر دو سویه ازتوباکتر استفاده شده با فرمولاسیون مایع در وضعیتی به مراتب بهتر از سایر تیمارهابودند، لذا مصرف توام این دو سویه با قارچ کش کربوکسین تیرام در کشت گندم قابل توصیه است. باکتری های جنس باسیلوس : فرمولاسیون پودری، نسبت به مایع فرم مناسب تری برای استفاده همزمان با قارچ کش کربوکسین تیرام در سویه های باسیلوس شناخته شد. مصرف و یا عدم مصرف قارچکش چندان اثرات معنی داری در عملکرد و فاکتورهای رشدی نداشت و تلقیح سبب افزایش عملکرد در گندم تلقیح شده گردید. مصرف همزمان هر دو سویه باسیلوس استفاده شده با فرمولاسیون پودری و مایع با قارچ کش کربوکسین تیرام بلا مانع تشخیص داده شد. مایه تلقیح های تجارتی : بارور2 : استفاده از قارچکش هیچ تاثیر معنی داری بر جمعیت باکتری های موجود در این کود که برسطوح بذور گندم مستقر شده اند نداشته است .نتایج آزمون گلخانه ای نیز نشان داد استفاده از بارور 2 ارتفاع گیاه را در سطح %1 آماری و طول خوشه و عملکرد دانه در گلدان را در سطح %5 آماری تحت تاثیر قرار داده است . براساس نتایج بدست آمده استفاده از بارور 2 به همراه کربوکسین تیرام در کشت گندم بدون مانع می باشد. نیتروکسین : استفاده از قارچ کش کربوکسین تیرام هیچ اثر معنی داری بر جمعیت باکتری باقی مانده بر روی بذور گندم حاصل از استفاده از مایه تلقیح نیتروکسین نداشت. استفاده از مایه تلقیح نیتروکسین ارتفاع گیاه را در سطح %1 آماری، و اثر متقابل این مایه تلقیح در قارچکش تعداد پنجه را در سطح %5 آماری