بررسی ژنوتیپ های زودرس برنج درآزمایش مشاهده ای بین المللی ‭(IIRON-Early )‬

در این تحقیق، سی و هشتمین دوره آزمایش بین المللی برنج های زودرس با‮‭68‬ تیمار شامل‮‭64‬ لاین خالص از کشورهای مختلف به همراه سه شاهد بین المللی ویک شاهد بومی به صورت طرح آگمنتد و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال‮‭1391‬در رشت و آمل به اجرا درآمد. هرتیمار در کرت هایی به ابعاد ‮‭1/4‬ا5 متر مربع در رشت و 2ا‮‭2/5‬ مترمربع در آمل و به فاصله ‮‭20‬ا‮‭20‬ سانتی متر در زمین اصلی نشاکاری شد. صفاتی مانند عملکرد دانه، ارتفاع بوته، و تعداد روز تا ‮‭50‬ درصد گلدهی اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس صفات در رشت و آمل نشان داد که بین ژنوتیپ های شاهد ازنظر تمام صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری در سطح احتمال%1 وجود دارد. اختلاف بین تکرارها یا بلوک ها برای صفات مورد مطالعه معنی دار نبود. مقایسه میانگین صفات کمی ژنوتیپ های غیرتکراری با ژنوتیپ شاهد ‭IR‬‮‭72‬ با استفاده از آزمون حداقل اختلاف معنی دار در سطح احتمال %5 و%1 در رشت نشان داد که ژنوتیپ شماره ‮‭032‬ با میانگین عملکرد‮‭7224‬کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد شلتوک را تولید نمود. ژنوتیپ های ‮‭058‬ ، ‮‭039‬ ، ،‮‭041 051‬ ، ‮‭047‬ و ‮‭014‬ با میانگین عملکرد بین ‮‭6053‬ تا ‮‭7143‬ کیلوگرم درهکتار با ژنوتیپ شاهد با میانگین عملکرد‮‭5622/5‬ کیلوگرم در هکتار اختلاف معنی دار در سطح احتمال %5 و %1 داشتند. ژنوتیپ های،‮‭057‬ ،‮‭060‬ ،‮‭059‬،‮‭018 063‬ و ‮‭058‬ به ترتیب با،‮‭72‬ ،‮‭76‬ ،‮‭76‬ ،‮‭80 78‬ و ‮‭81‬ روز از بذر پاشی تا %‮‭50‬ گلدهی از زودرس ترین ژنوتیپ ها بودند که با شاهد ‮‭96‬‭) IR‬‮‭72‬ روز) اختلاف معنی دار در سطح احتمال %1 نشان دادند. ژنوتیپ های‮‭043‬ و‮‭051‬ به ترتیب با ‮‭94‬ و ‮‭93‬ روز نیز به عنوان ژنوتیپ های با دوره رشد مناسب شناسایی شدند.در نتیجه ژنوتیپ های ،‮‭051 058‬ و ‮‭060‬ به ترتیب با میانگین عملکرد ،‮‭6550 7143‬ و‮‭5527‬ به عنوان ژنوتیپ های با عملکرد بیشتر و دوره رشد مناسب تر برای آزمایش پیشرفته تر در رشت انتخاب شدند. همچنین درآمل، ژنوتیپ ‭IR‬‮‭04‬A‮‭117‬ به شماره ‮‭038‬ به عنوان ژنوتیپ پرمحصول و برتر(‮‭7050/2‬ کیلوگرم درهکتار) انتخاب شد. ژنوتیپ های ،‮‭048‬ ،‮‭057‬ ،‮‭060 059‬ و ‮‭063‬ بطور معنی داری زودرس تر از طارم محلی با‮‭80‬ روز از بذر پاشی تا %‮‭50‬ گلدهی بودند. واژه های کلیدی: برنج زودرس ، مقایسه عملکرد ، آزمایش مشاهده ای، طرح آگمنت