بررسی عامل بیماری یولوکلادیومی ارقام سیب زمینی و واکنش ارقام و لاین های موجود کشوری

بیماری لکه برگی یولوکلادیومی سیب زمینی، با عامل ‭Ulocladium atrum(syn. Stemphylium atrum) ‬هم اکنون، دراکثر مزارع سیب زمینی کاری کشور وجود دارد. لذا، دراین راستا، بررسیهایی درخصوص قارچ عامل بیماری، بیماری زایی ‮‭30‬ جدایه ، از استان های اصفهان‭(e)‬، همدان‭(h)‬و شیراز‭(sh) ‬و نیز تنوع ژنتیکی با یک جفت آغازگرعمومی و نشانگر ‭RAPD‬، برای بررسی پلی مورفیسم روی ‮‭39‬ جدایه از مجموع ‮‭126‬ جدایه انجام شد. هم چنین، مقاومت‮‭22‬ ارقام سیب زمینی، از ارقام موجود، در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی ، درچهارمرحله از رشدگیاه، درسطح گلخانه در دو سال متوالی انجام گردید. بررسی های آزمایشگاهی، نشان داد که جدایه های مورد بررسی، همگی ‭U. atrum ‬بودند. از نظر بیماری زایی نیز همه آن ها بیماری زا بوده و در این بین، جدایه اصفهان ،4 اصفهان،5 اصفهان،‮‭10‬ همدان،5 همدان،6 فارس1وفارس2 با ‮‭100‬ درصد شدت بیماری و جدایه فارس7 و فارس‮‭10‬ با میزان ‮‭35‬ درصد، دارای بیشترین و کمترین میزان درصد شدت بیماری بودند. در مطالعه تنوع ژنتیکی جدایهها، تعداد کل باند تکثیر شده، ‮‭133‬ باند بود که از این تعداد، ‮‭22‬ باند پلی مورف وجود داشت و باند مشترکی بین آن ها مشاهده نشد. طیف باندهای تکثیر شده، در محدوده ‮‭200‬ الی ‮‭2000‬ جفت بازی متغیر بود. حدود ‮‭16/5‬ درصد از تعداد کل باندها، دارای تنوع بودند. بیشترین تعداد باند در جدایه های ‭sh‬6، ‭sh‬7 و h‮‭77‬ با 7 باند و کمترین در جدایه e9 با یک باند بود. جدایه های h‮‭33‬ ، e1 و e‮‭10‬ ، ‭sh‬1، هر کدام الگوی باندی مشابه داشتند. الگوی باندی یکسان بین جدایه های ‭sh‬4 و ‭sh‬5 و جدایه های ‭sh‬6 و ‭sh‬7 وجود داشت ، این جدایه ها، تشابه ژنتیکی کامل داشتند. تشابه بر اساس ضریب ‭Jaccard ‬برای جدایه ها محاسبه شد. سپس گروه بندی ایزوله ها با روش ‭UPGMA ‬انجام گرفت. آنالیز مولکولی رپید، نشان داد که جدایه ها در سه شاخه مجزای اصلی تفکیک شده و هر کدام از شاخه ها، نیز به دو زیر شاخه تقسیم گردیده اند. در گروه اول، اکثر جدایه های شیراز شامل ‭ sh‬،5 ‭sh‬،9 ‭sh‬،4 ‭sh‬،3 ‭sh‬2 ‭sh‬،6 ‭sh‬،7 ‭sh‬،‮‭10‬ ‭sh‬8 همراه با جدایه های همدان h،‮‭77‬ h،5 h،‮‭55‬ h،6 h‮‭66‬ و یک جدایه از اصفهان ‭(e‬6) قرار گرفته اند. جدایه های ‭sh‬،5 ‭sh‬9 و ‭sh‬4 بیشترین شباهت ژنتیکی را داشته و همراه با جدایه ‭sh‬3 در یک گروه قرار گرفتند. پس از آن، جدایه ‭sh‬2 قرار گرفته است. جدایه های ‭sh‬6 و ‭sh‬7 الگوی باندی مشابه داشته و با جدایه ‭sh‬‮‭10‬ در یک گروه واقع شدند. درخصوص بررسی مقاومت ارقام، نتایج حاصله، نشان دادکه ارقام، از واکنش های متفاوت و معنیدار نسبت به یکدیگر برخوردار هستند. میانگین دادهها وگروههای آماری، مشخص نمودکه ارقام مارکیز، کنبک، پرمیر، آتلانتیک، سانته، سوناته وآگریا به ترتیب، درمجموع درصدآلودگی، شدت و شاخص بیماری از حساسترین ارقام، در این مطالعات می باشند. شدت بیماری در ارقام مورد ذکر، به ترتیب ‮‭01‬/،‮‭94 3‬/،‮‭80 2‬/،‮‭50 2/59 2‬،/،‮‭44 2/43 2‬،/2 درصد می باشد. بر اساس همین فاکتورها، ارقامهای گرانولا، دیامانت، پیکاسو، مارادونا، مارفونا و کایزر با ‮‭40‬/،‮‭48 1‬/،‮‭53 1‬/،‮‭78 1‬/،‮‭56 1‬/،‮‭1/58 1‬ درصد، به ترتیب دارای کمترین میزان آلودگی، شدت وشاخص بیماری بوده که در این جا و به ترتیب از مقاومترین ارقام مشخص بوده و با اثر معنی دار قرار گرفته اند. واژههای کلیدی: سیب زمینی، بیماری، مقاومت، ارقام، تنوع ژنتیکی، یولوکلادیوم.