ارزیابی و مقایسه چند روش آماده سازی نمونه در آنالیز ایزومرهای سیس و ترانس اسیدهای چرب غیراشباع ( امگا‭-3‬، امگا‭-6 ‬و امگا‭-9) ‬در نمونه های تخم مرغ غنی شده با امگا‭-3 ‬و پودرماهی و شیرخشک به روش کروماتوگرافی گازی.

آنالیز اسیدهای چرب به دلیل نقش بیولوژیکی آن ها و تاثیری که بر روی سلامت انسان دارند اهمیت روزافزونی یافته است. بنابراین لازم است روشی به کار گرفته شود که بتواند بدون این که در ساختار اسیدهای چرب تغییر ایجاد نماید، آن ها را به صورت کامل استخراج کند و برای به کارگیری با دستگاه های تجزیه ای مناسب باشد. در این تحقیق، روش متیله کردن مستقیم چربی با دو روش متداول استخراج چربی (استخراج فولش و سوکسیله) برای تعیین کم ی اسیدهای چرب نمونه های زرده تخم مرغ، پودر ماهی و شیر خشک مقایسه گردید. تاثیر نوع ماده و روش استخراج بر میزان کل چربی و محتوای اسیدهای چرب، به ویژه اسیدهای چرب غیراشباع بررسی گردید. همچنین، سه روش مشتق سازی اسیدهای چرب به منظور اندازه گیری توسط کروماتوگرافی گازی، با استفاده از معرف های اسید سولفوریک متانولی، اسید کلریدریک متانولی و معرف متیل کلروفرمات مورد ارزیابی قرار گرفت. برای مقایسه میانگین اسیدهای چرب به دست آمده از روش های مختلف، از روش آماری ‭ANOVA ‬با رویه ‭GLM ‬و با به کارگیری نرم افزار ‮‭1.9‬ ‭SAS ‬استفاده گردید. روش تجزیه مولفه های اصلی و تجزیه کلاستر برای بررسی شباهت میان روش ها و میزان تاثیری که بر پروفیل اسیدهای چرب می گذارند استفاده گردید. این آنالیزهای آماری با نرم افزار ‭SPSS ‬انجام شد. نتایج نشان داد که روش استخراج سوکسیله دارای کمترین بازده برای استخراج اسیدهای چرب، به ویژه در نمونه شیر خشک می باشد. روش استخراج فولش برای استخراج محتوای اسیدهای چرب نمونه ها دارای نتایج مشابه روش اندازه گیری مستقیم بود. اختلاف میان اسیدهای چرب استخراج شده به طور عمده ناشی از اختلاف کارایی روش استخراج می باشد. به علاوه، روش های مورد استفاده توانایی متفاوتی در استخراج اسیدهای چرب با توجه به میزان غیراشباع بودن آن ها نشان دادند. از نظر محتوای اسیدهای چرب اندازه گیری شده به روش کروماتوگرافی گازی، روش های استری کردن با هریک از معرف های به کار رفته (اسید سولفوریک متانولی، اسید کلریدریک متانولی و متیل کلروفرمات) تفاوتی نداشتند. روش طراحی آزمایش ترکیب مرکزی و روش سطح پاسخ، برای طراحی آزمایش ها و بهینه سازی پارامترهای آزمایشگاهی، مثل دما و طول مدت برهمکنش استفاده گردید. شرایط بهینه به دست آمده دمای ‮‭80-100‬ درجه سانتیگراد و زمان برهمکنش ‮‭15‬ دقیقه بود. با در نظر گرفتن پارامترهایی همچون قیمت، سرعت، ایمنی و پاسخ کروماتوگرافی گازی، نتیجه شد که استفاده از معرف اسید سولفوریک متانولی برای مشتق سازی اسیدهای چرب از سایر روش ها مناسب تر می باشد. همچنین، دقت آنالیز اسیدهای چرب توسط روش های سوکسیله، فولش و استری کردن مستقیم نمونه ها مورد ارزیابی قرار گرفت و مشخص شد روش سوکسیله در استخراج اسیدهای چرب کل بالاترین دقت و فولش پایین ترین دقت را داشت. واژه های کلیدی: کروماتوگرافی گازی، اسیدهای چرب امگا-3 و ،9 استخراج فولش، استخراج سوکسیله، روش های مشتق سازی اسیدهای چرب، طراحی ترکیب مرکزی