تاثیر جنگ خلیج فارس بر وضعیت فلزات سنگین در گوشت و آلایش های خوراکی دام های استان خوزستان و بوشهر

مناطق جنوبی ایران بواسطه فعالیتهای بشر از جمله جنگهای ناخواسته در خلیج فارس تحت تاثیر تغییرات نامناسب اکوسیستمی قرارگرفته و آلودگیهای زیست محیطی آن سلامتی موجودات زنده و محصولات تولیدی آنها را مورد تهدید قرار می دهد. در این تحقیق میزان پنج عنصر سرب، وانادیوم، کادمیوم، جیوه و ارسنیک موجود در نمونه های گوشت وآلایش های خوراکی (جگروکلیه) انواع دامهای سبک (گوسفندوبز) و سنگین (گاووگوساله وگاومیش) مورد سنجش قرار گرفت. نمونه برداری از کشتارگاههای استانهای خوزستان و بوشهر بعمل آمد. در استان خوزستان کشتارگاههای شهرهای اهواز، بهبهان، آبادان و شادگان و کشتارگاههای شهرهای گناوه و چاکوتاه در استان بوشهر مورد بررسی قرار گرفتند. بطور تصادفی از لاشه دامهای کشتار شده در 7 تکرار (دام) نمونه برداری شد. میزان عناصر سنگین با استفاده از دستگاه اسپکترو فتومتر جذب اتمی تعیین شد. نتایج نشان داد که مقدار فلزات سنگین در نمونه گوشت وآلایش های خوراکی در شهرها و دامهای گوناگون تفاوت داشته است(‮‭0/05‬‭P ). ‬در مجموع نتایج نشان داد که در نمونه گوشت استحصالی از دامها، عناصر سرب و ارسنیک در شهرهای استان بوشهر بیشتر از خوزستان بوده در حالیکه مقدار کادمیوم و جیوه گوشت نمونه شهرهای استان خوزستان بیشتر از بوشهر بوده است. بیشترین حد آلودگی جگر به فلز سمی سرب از نمونه های استحصالی از شهر شادگان بدست آمد. آلوده ترین نمونه آلایش ها نسبت به عنصر کادمیوم بترتیب در نمونه استحصالی از شهرستان آبادان و بوشهر نسبت به دیگر شهرهای مورد بررسی مشاهده شد (‮‭0/05‬‭P ). ‬نتایج قیاس میزان آلودگی گوشت و آلایشهای خوراکی با شاخص تعیین شده برای مواد بیولوژیکی نشان داد که در مجموع میزان آلودگی نمونه ها به فلزات وانادیوم و کادمیوم بیشتر از شاخص در حالیکه مقدار ارسنیک و جیوه آن کمتر از حد تعیین شده بود. در بررسی و مقایسه میزان آلودگی نمونه های استحصالی از دامهای مختلف نشان می دهد که نمونه گوشت استحصالی از گاو و گوساله از نظر میزان ارسنیک و گوشت گوسفند از نظر مقدار کادمیوم بیشتر از گوشت سایر دامها به این عناصر آلوده بودند(‮‭0/05‬‭P ). ‬آلایشهای خوراکی گوسفند و گاومیش از نظر عناصر سرب، وانادیوم و کادمیم، نسبت به آلایش های سایر دامها آلوده تر بودند. بنظر می رسد موقعیت خاص جغرافیایی منطقه و قرار گرفتن دامها در نزدیکی منابع آلوده کننده و نحوه تغذیه از مراتع و محیط خاص پرورشی آلوده استانهای مورد بررسی در میزان آلودگی در گوشت و آلایش های خوراکی آنها موثر بوده باشد. کلید واژه: گوشت، آلایشهای خوراکی، فلزات سنگین، خوزستان ، بوشهر