نقد موسیقایی لامیه التُرک و لامیه الکُرد

لامیه نویسی که از دوره پیش از اسلام با لامیه العرب شهرت و با لامیه العجم امتداد یافت، همواره مورد توجه شاعران بوده است. دو نفر از ایرانیان عربی‌سرای معاصر به نام‌ محمد تقی حجت الاسلام و عبدالحمید سنندجی نیز به ترتیب لامیه الترک را در مدح امیرالمؤمنین علی (ع) و امام زمان (عج) و لامیه الکرد را در مدح حسنعلی خان حاکم سنندج و در استقبال از لامیه العرب و لامیه العجم سروده‌اند. از آن‌جا که جنبۀ شکلی در استقبال‌های شعری بر جنبه معنایی مقدم است، نقد موسیقایی نیز در این باب اهمیت می‌یابد. این نوع نقد در دوران معاصر مفهوم گسترده‌تری نسبت به گذشته پیدا کرده است، تعریف آن از بررسی شعر به عنوان کلام موزون و مقفی فراتر رفته است و چهار بعد موسیقی درونی، بیرونی، کناری و معنوی را در برمی‌گیرد. نگارندگان برآنند در قالب روش توصیفی، تحلیلی این دو قصیده را از لحاظ موسیقایی بررسی کنند تا مشخص شود کدام یک از دو شاعر بیشتر از افزاینده‌های موسیقایی بر مبنای نقد جدید استفاده کرده‌اند. از نتایج بحث این که هر دو شاعر، بحری متناسب با غرض شعر خود برگزیده‌اند و ائتلاف بین وزن و معنا را رقم زده‌اند اما هر دو قصیده در باب عروض با مشکلاتی مواجه شده‌اند. در بحث موسیقی کناری عیوبی بر لامیه الترک عارض شده‌ است. صفات حروف پرتکرار در دو قصیده نیز نشان از ائتلاف لفظ و معنا دارد. هر دو شاعر نیز کوشیده‌اند با استفاده از صنایع معنوی، زیبایی موسیقایی حاصل از تلاش ذهنی و حدس فنی و استدلالی را نیز پدید آورند.

کلیدواژه ها:

معارضه ، موسیقی ، لامیه الترک ، لامیه الکرد