کیفیت فضایی در طراحی بافت سکونتگاه‌های کوچک: بافت‌های روستایی

فرسودگی کالبدی سکونتگاه‌ها و ضرورت حفاظت و احیای محیط زندگی خصوصاً در کشور‌های با پیشینه تاریخی مسئله‌ای است که همواره مورد توجه مسئولان امر بوده است. برخورداری ایران از تمدن و تاریخ کهن باعث شده تا یکی از اهداف مهم طرح‌های جامع و هادی سکونتگاه‌ها، بهسازی بافت آن‌ها باشد. با توجه به تعداد زیاد و توزیع فضایی و جغرافیایی سکونتگاه‌های کوچک در کشور توجه به نحوه طراحی و توسعه آن‌ها همواره از اهداف برنامه‌ریزان، طراحان و متولیان موضوع بوده است. تقریباً اکثر سکونتگاه‌های کوچک کشور ما روستایی هستند و اکنون که حدود ۴ دهه از تجربه طراحی و بهسازی محیط آن‌ها می‌گذرد‌، تأملی در محتوا و بررسی آنچه تهیه و اجرا شده می‌تواند به بهبود محتوا و اجرای آن‌ها کمک نماید‌. این مقاله با تکیه بر تجارب انجام شده و مرور اسناد و مباحث نظری طراحی شهری و معماری سعی در نشان دادن نقش مغفول مانده در این فرایند یعنی "فضا" و"کیفیت" آن در شکل دادن به بافت در طراحی و اجرا دارد. مقاله پیش روی راه حل بهبود سکونت و زندگی در این سکونتگاه‌ها و ایجاد شادابی و سر زندگی در آن‌ها را، فضا و توجه به ارتقای آن در روند طراحی و اجرا تبیین می‌نماید‌ و متناسب با ویژگی‌هایی که در این بافت وجود دارد راه حل‌هایی ‌پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه ها:

space ، anatomy ، spatial quality ، habitation texture ، physical environment design ، human scale. ، فضا ، کالبد‌ ، کیفیت فضایی‌ ، بافت سکونتگاه‌ ، طراحی محیط کالبدی ، مقیاس انسانی.