آینده پژوهی برنامه ریزی توسعه گردشگری (نمونه موردی: استان اردبیل)

گردشگری یکی از ابزارهای مهم توسعه در جهان شناخته‌شده است. بسیاری از کشورهای جهان در سیاست‌ها و برنامه‌های کشورشان، به گردشگری به عنوان ابزاری مؤثر برای ادامه روند توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی توجه خاصی مبذول می‌کنند. پژوهش حاضر به منظور برنامه‌ریزی گردشگری استان اردبیل بر پایه روش آینده‌پژوهی انجام گرفته شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر نوع توصیفی-تحلیلی  و از حیث روش ترکیبی از روش‌های اسنادی و پیمایشی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی می‌باشد. قلمرو پژوهش استان اردبیل و جامعه آماری 45 نفر از کارشناسان گردشگری، برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای و دستگاه‌های اجرایی استان می‌باشد. جهت تجزیه تحلیل داده‌ها از روش دلفی، ماتریس اثرات متقاطع (نرم‌افزار سناریوویزارد) و نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده شده است. بر اساس یافته های حاصل از روش دلفی و پویش محیطی 88 عامل به عنوان عوامل موثر در توسعه گردشگری استان اردبیل  شناخته شدند. در گام دوم با استفاده از روش میک مک، 14 پیشران‌های کلیدی از جمله طرح جامع گردشگری، رسانه‌ها، سیاست‌های تشویقی، سیاست‌های کلان دولت، توزیع امکانات، تأسیسات زیربنایی، مراکز تفریحی، افزایش انگیزه‌بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این منطقه، مستعد بودن منطقه برای سرمایه‌گذاری گردشگری، برنامه‌ریزی، امکانات امنیتی، بودجه، وجود چشمه‌های آب گرم و معدنی، بهبود سیستم‌های اطلاع‌رسانی، همچون سایت و وبلاگ به عنوان کلیدی در توسعه استان اردبیل مشخص شده اند. در گام سوم بر اساس عوامل و پیشران های کلیدی، آینده های باور کردنی با استفاده از روش سناریو ویزارد تبیین شدند  که در نهایت سه سناریوی قوی، ضعیف و باورکردنی به دست آمده است در این رابطه سناریوهای باورکردنی به این دلیل که حد واسط بین سناریوهای قوی و ضعیف می‌باشند، مبنای تحلیل قرار گرفته‌اند و با توجه به آن، 3 وضعیت با عنوان سناریوی طلایی، سناریوی باورکردنی و سناریوی فاجعه برای آینده گردشگری استان اردبیل متصور شده است. 

کلیدواژه ها:

Tourism ، Future Studies ، Micmac ، Wizard scenario ، Ardabil province ، گردشگری ، آینده پژوهی ، Micmac ، سناریو ویزارد ، استان اردبیل.