تصویر اجتماعی زن ایرانی در سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی

حضور زنان در سینمای ایران موضوعی چالش‌برانگیز است. سینما یکی از ابزارهای فرهنگ است و از همین‌روی، شخصیت‌پردازی و ارایۀ تصویر مناسب می‌تواند بر انتظار جامعه از زنان و نیز متقابلاً بر انتظارات زنان از خود و جامعه‌ تأثیر بگذارد. وقایع مهم اجتماعی نیز تأثیر بسیاری بر سینمای ایران گذاشته‌اند. زن نیز تحت تأثیر این تغییرات به‌صورت‌های مختلفی تصویر شده است. بنابراین مسئلۀ اصلی در این پژوهش، چگونگی بازنمایی تصویر ارایه ‌شده از زنان ایرانی بوده است؛ فارغ از این‌که این تصویر واقعی یا دگرگون‌شده است. بدین‌منظور به‌تحلیل محتوای شخصیت اول زن فیلم‌های ایرانی (پس از انقلاب اسلامی) پرداخته شده است. چهار دورۀ تاریخی شامل دوران انقلاب و دفاع مقدس، سازندگی،‌ اصلاحات و اصول‌گرایی مورد توجه قرار گرفته و فیلم‌های منتخب از هر دوره، در سه محور تصویر اقتصادی، فرهنگی و سیاسی اجتماعی زنان بازبینی شده‌اند. مطالعه نشان می‌دهد که از نظر تصویر اقتصادی حدود هفتاد درصد زنان از طبقۀ متوسط و بالای جامعه بوده‌اند؛ تقریباً یک‌سوم زنان، شاغل و حدود چهل درصد آن‌ها دارای استقلال مالی بوده‌اند. به‌لحاظ تصویر فرهنگی، حدود هفتاد درصد زنان، دارای تحصیلات متوسطه و عالی بوده‌اند. در اغلب موارد، مصرف کالاهای فرهنگی به‌چشم می‌آید و ازنظر تصویر سیاسی اجتماعی زنان ایرانی در حداقل میزان مشارکت‌ به‌نمایش درآمده‌اند.

کلیدواژه ها:

زن ، سینما ، انقلاب اسلامی ، ایران ، سینمای ایران